Τα «μυστήρια» του ΟAEΔ

Τα «μυστήρια» του ΟAEΔ και οι «γκρίζες ζώνες» του

Γιατί ο Οργανισμός, εδώ και δεκαετίες, συγκεντρώνει
πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας Της Χριστινας Κοψινη
Εάν αναρωτηθούμε γιατί κάθε 3 με 4 χρόνια ο ΟΑΕΔ συγκεντρώνει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας και των κομματικών αντιπαραθέσεων, δεν χρειάζεται παρά να τον... επισκεφτούμε. Αλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύεται σε πεδίο ενδοκυβερνητικών τριβών και κομματικών αντιπαραθέσεων.

Πολλές φορές στο παρελθόν είχε απασχολήσει, κατ' αρχήν επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, την επικαιρότητα είτε με τις προμήθειες ηλεκτρονικών συστημάτων που δεν λειτούργησαν είτε με την ανακρίβεια των στοιχείων του είτε με τα κατά παραγγελία προγράμματα που ζητούσαν οι πολιτευτές από τις εκάστοτε διοικήσεις. Αργότερα, επί κυβερνήσεων Ν.Δ., η κατάσταση αυτή αναβαθμίστηκε με τη μηχανή παραγωγής προγραμμάτων «stage» και με εσωτερικά σκάνδαλα που έφεραν συγκεκριμένους υπαλλήλους ενώπιον της δικαιοσύνης. Κοινός τόπος; Κάθε φορά που αλλάζει το σκηνικό επιχειρείται μια ρεβάνς γιατί ο ΟΑΕΔ, όχι τυχαίως, αποκαλείται «μαγαζί γωνία» από όλους όσοι επιμένουν να πολιτεύονται με ξεπερασμένο τρόπο.
Ο Οργανισμός διαθέτει: α) εκτεταμένο δίκτυο υπηρεσιών σε όλη την Ελλάδα, β) ετήσιο προϋπολογισμό 3,5 δισ. ευρώ, γ) Σχολές Μαθητείας, δ) περίπου 3.300 μόνιμους υπαλλήλους και 2.400 ωρομίσθιους καθηγητές των Σχολών Μαθητείας, ε) εκατομμύρια ασφαλισμένους - δικαιούχους των υπηρεσιών και των παροχών του, εκατοντάδες προμηθευτές, «ζεστό» -εκτός Δημοσίου- χρήμα από εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων και πολλά προγράμματα απασχόλησης ή επιδότησης εργασίας.
Τα επιδόματαΟ ΟΑΕΔ διαχειρίζεται σχεδόν τα 2/3 των επιδομάτων που καταβάλλονται στους πολίτες και έχει υπό τον έλεγχό του όλο το σύστημα επιδότησης ανεργίας, μητρότητας, καθώς και τα οικογενειακά επιδόματα. Συναλλάσσεται με πάνω από 1 εκατομμύριο πολίτες κάθε χρόνο και αποτελεί τον έναν από τους 3 πόλους με τον οποίο συναλλάσσεται ο πολίτης για παροχές. Οι άλλοι δύο, ο ΟΓΑ και η Γενική Γραμματεία Πρόνοιας, με τις δεκάδες βαθμίδες (μικρότεροι φορείς και περιφέρειες) προνοιακών επιδομάτων (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που καταβάλλονται σε ΑμΕΑ) εποπτεύονται από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ο ΟΑΕΔ παραμένει στην κορυφή του ενδιαφέροντος βουλευτών και πολιτευτών. Διότι δεν έχει μόνο επιδόματα, ή μόνο προγράμματα, και Σχολές Μαθητείας.
Ο ρόλος του στο σύστημα των διανομών της κοινωνικής πολιτικής διευρύνθηκε από τη στιγμή που μεταβιβάστηκαν σε αυτόν -με το Μνημόνιο- οι υποχρεώσεις των πρώην οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εργατικής Εστίας. Δηλαδή, σχέσεις και συναλλαγές με εργολάβους, ενοικιαζόμενα δωμάτια (λόγω των νέων προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού), δικαιούχους επιδότησης ενοικίου και με παροχές στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Αρα, μιλάμε για ένα μικρό υπουργείο στην καρδιά των σχέσεων κυβέρνησης - ψηφοφόρων.
Μάλιστα, πριν από λίγο καιρό είχε επιχειρηθεί να διαμορφωθεί ένας νέος λογαριασμός στον οποίο θα μεταβιβάζονταν όλα τα θέματα της Εστίας και της Κατοικίας. Ο λογαριασμός αυτός θα έχει ξεχωριστό πρόεδρο, ο οποίος θα αναλάμβανε και την αρμοδιότητα του εκτελεστικού προέδρου στο Δ.Σ. του ΟΑΕΔ. Καθώς μια τέτοια λύση προκαλούσε την εντύπωση επανασύστασης από την πίσω πόρτα της Εστίας και της Κατοικίας και δημιουργίας ενός δεύτερου, μικρότερου, οργανισμού μέσα στον ίδιο τον Οργανισμό των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, απορρίφθηκε. Τότε άρχισαν και οι μεγάλοι τριγμοί.
Τα θέματα αυτά, κι όχι τα κοινοτικά προγράμματα (τα βασικότερα εκ των οποίων εντάσσονται απευθείας στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας), θα αναδεικνύουν πάντα τον ΟΑΕΔ σε μήλον της Εριδος. Πολύ περισσότερο, όταν η μεταβίβαση της Εστίας και της Κατοικίας στον Οργανισμό έφερε στην επιφάνεια δεκάδες γκρίζες ζώνες. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν οι ανοικτές εργολαβίες -για κατοικίες που κατασκευάστηκαν από το 1983 έως το 2008- χωρίς κοστολόγηση, με αποτέλεσμα να παραμένουν χιλιάδες δικαιούχοι του ΟΕΚ χωρίς οριστικά παραχωρητήρια για τα σπίτια στα οποία διαμένουν, κτηματολογικές και ρυμοτομικές παρατυπίες, εκκρεμότητες στο Ολυμπιακό Χωριό και ένα χρέος 400 εκατ. ευρώ προς τις Τράπεζες.
Η Ομάδα Κρούσης αναλαμβάνει το έργο της αναδιοργάνωσηςΣύνηθες για τις αναδιοργανώσεις του ΟΑΕΔ ήταν η πρόσληψη συμβούλου και η εκπόνηση σχετικής μελέτης. Στη συνέχεια, γέμιζε η βιβλιοθήκη με τα ντοσιέ των προτάσεων.
Η επιλογή της μεταρρύθμισης για την προσεχή δεκαετία ακολούθησε έναν άλλο δρόμο. Στηρίζεται σε έναν οδικό χάρτη, ο οποίος συμφωνήθηκε με την Ομάδα Κρούσης και τον επικεφαλής της, Χορστ Ράιχενμπαχ, και βασίζεται στη στενή συνεργασία με τους ΟΑΕΔ της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σουηδίας. Οι πρώτες εφαρμογές θα ξεκινήσουν πιλοτικά σε 12 υποκαταστήματα και ισάριθμες Σχολές Μαθητείας ανά τη χώρα.
Η αναδιοργάνωση καθώς και η προσοχή που δίδεται πλέον στις Σχολές Μαθητείας (ήδη στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο που συμφωνήθηκε με την κυβέρνηση τον Απρίλιο γίνεται σαφής αναφορά και στην αύξηση του αριθμού των νέων που θα συμμετάσχουν στις Σχολές Μαθητείας) δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να αποκλειστούν παρεμβάσεις πολιτευτών ακόμη και για το περιεχόμενο των ειδικοτήτων που έχουν οι σχολές. Παρεμβάσεις που είχαν οδηγήσει στο παράδοξο φαινόμενο να υπερτερούν οι ειδικότητες κομμωτικής έναντι άλλων ειδικοτήτων που είχε ανάγκη ο δευτερογενής τομέας της παραγωγής. Κι όταν τολμούσε η διοίκηση να θέσει περιορισμό στο επάγγελμα του κομμωτή, άρχιζαν τα τηλέφωνα και οι παρεμβάσεις λες και χανόταν η γνώση για το επάγγελμα του μέλλοντος...