Πρόσκληση για την Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Ο Σύλλογος Δίκτυο Αλληλέγγυας Συμβουλευτικής «Co-Terra.net»,

στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του

σας προσκαλεί στην προβολή της ταινίας

 33.333 Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη

σε σκηνοθεσία Μένιου Καραγιάννη

Η προβολή θα γίνει στον κινηματογράφο Αλκυονίς New Star Art Cinema

                                 Ιουλιανού 42-46 (στάση ΗΣΑΠ Βικτώρια)

τη Δευτέρα, 12 Ιουνίου, ώρα 19:30

Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη και την Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας Ζάμπια Αγριμάκη.

(Βλ. το trailer της ταινίας στον ιστότοπο: https://vimeo.com/163660196 και κριτικές του Τύπου στο συνημμένο έγγραφο)

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                             Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ  

Δώρα Ντούλια                                                        Ματίνα Κανάκη

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ 33.333 - Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη

Ένα ντοκιμαντέρ του Μένιου Καραγιάννη, γύρω από την προσωπική και συγγραφική Οδύσσεια του μεγάλου Κρητικού στοχαστή.

Με αφορμή το σε λίγους γνωστό επικό ποίημα του Νίκου Καζαντζάκη «Οδύσσεια», ξεκινάει ένα κινηματογραφικό ταξίδι αναζήτησης. Στη Σουηδία, ένας μεταφραστής 102 ετών, βρίσκει τη δύναμη να μάθει ελληνικά και να μεταφράσει το τεράστιο αυτό έργο. Το ντοκιμαντέρ ταξιδεύει στη Σουηδία, στην Αμερική, στην Κρήτη, στην Αθήνα, στην Τήνο, προσπαθώντας να ρίξει φως τόσο στις πτυχές του άγνωστου αυτού έργου, όσο και στην προσωπικότητα και τη σκέψη του συγγραφέα. Η Οδύσσεια του Καζαντζάκη είναι η οδύσσεια των ανθρώπων σε μια πορεία χωρίς Ιθάκη, επικίνδυνη και αβέβαιη, γι’ αυτό και μεγαλειώδης.

Σκηνοθεσία: Μένιος Καραγιάννης

Μουσική: Γιώργος Κατσάνος

Μοντάζ: Δημήτρης Γιαννακόπουλος

Έτος Παραγωγής: 2016

Διάρκεια: 90’

HD – 16:9 – Έγχρωμο

Αποσπάσματα από τον Τύπο

Παρεξηγημένο έργο της εποχής του, η ογκωδέστατη «Οδύσσεια» του Καζαντζάκη δεν αντιμετωπίστηκε ως ελληνική από τους ομότεχνούς του και παράλληλα αποτέλεσε ένα δύσκολο μεταφραστικά εγχείρημα. Η φυσική και πνευματική περιπέτεια του Οδυσσέα, ενός αέναου ταξιδευτή που εγκαταλείπει την Ιθάκη και βρίσκει το τέλος στο Νότιο Παγωμένο Ωκεανό, γίνεται αφορμή για ένα κινηματογραφικό ταξίδι αναζήτησης.

Ο Μένιος Καραγιάννης καταγράφει έναν αντικατοπτρισμό των εμμονών, των προσδοκιών, αλλά και των τυραννικών φιλοσοφικών διερευνήσεων του Καζαντζάκη μέσα από ένα ταξίδι που ξεκινά από τη Σουηδία, όπου ένας μεταφραστής 102 ετών έμαθε ελληνικά στα 65 του με σκοπό να μεταφράσει το τεράστιο αυτό έργο, και συνεχίζει στην Αθήνα, την Κρήτη, την Τήνο, αλλά και την Αμερική. Έλληνες και ξένοι, ακαδημαϊκοί και μη, σχολιάζουν το έργο που «αρκετοί γνωρίζουν, αλλά ελάχιστοι έχουν τολμήσει να διαβάσουν» ρίχνοντας φως στη λόγια και λαϊκή, θεωρητική και πρακτική, υψηλή και ταπεινή λογοτεχνική αξία του έργου του Καζαντζάκη.

ΣΙΝΕΜΑ

Αν ο πραγματικός σκοπός του «33.333» είναι φεύγοντας από την προβολή του να αναζητήσεις την «Οδύσσεια» του Νίκου Καζαντζάκη και να ενδώσεις στην ανάγνωση και μελέτη της, τότε ο Μένιος Καραγιάννης έχει πετύχει 100% και στο να συστήσει αλλά και στο να υπογραμμίσει τη σημασία του έργου για τον ίδιο το συγγραφέα του αλλά και για την ελληνική και παγκόσμια γραμματεία.

Το ντοκιμαντέρ του είναι μια πράξη λατρείας για την «Οδύσσεια», το άγνωστο επικό ποίημα που υπήρξε έργο ζωής για τον μεγάλο Έλληνα συγγραφέα, με διαδρομές που δεν εξαντλούνται μόνο στους ανθρώπους που μιλούν γι’ αυτό αλλά και σε μέρη που ταξίδεψε και ο ίδιος ο Καζαντζάκης στα 17 χρόνια που χρειάστηκαν για να το ολοκληρώσει.

FLIX

Μια μουσική (Γιώργος Κατσάνος) που πηγαινοέρχεται αβίαστα και λεπταίσθητα από τα ηχοχρώματα της παραδοσιακής κρητικής μουσικής, έως το τάνγκο. Μια εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας (του ίδιου του σκηνοθέτη), που φυλακίζει ποιητικά τοπία, ουρανούς, φευγαλέες λεπτομέρειες ή διαβάτες στην Αθήνα, τη Σουηδία, την Κρήτη, την Τήνο… Αλλά πάνω απ’ όλα αυτά, ο λόγος κι η προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη, ενός ελεύθερου μα και βαθιά ταγμένου πνεύματος, μιας ανήσυχης ψυχής που συναρπάζει και συνεγείρει εσαεί.

tospirto.net

Έχοντας ως αφόρμηση αυτό το καθόλα επικό κείμενο, ο Μένιος Καραγιάννης κινηματογραφεί ένα ταξίδι στις λέξεις του και στη ψυχοσύνθεση του ίδιου του Καζαντζάκη. Ο νόστος που συμβολίζεται στον Οδυσσέα, ενσαρκώνεται από την κάμερα, η οποία φτάνει από την Αθήνα στην Κρήτη κι απ’ τη Σουηδία στις Η.Π.Α. Στη Σκανδιναβία συγκεκριμένα, εκτυλίσσεται ένα από τα πιο συγκινητικά κομμάτια της ταινίας, όπου μιλάει για το συγγραφέα ο μεταφραστής του 102 (!) ετών.

Μέσω της συνεντευξιακής αφήγησης, επιχειρείται η κατανόηση πρώτα του Καζαντζάκη ως άνθρωπο και ύστερα του εν λόγω έργου του. Η ζωή του, δύσκολη και με συχνές απογοητεύσεις σμίλεψε τον τρόπο σκέψης του και συνειδητοποίησης του κόσμου. Ο ηθικός του κώδικας ήταν συγκεκριμένος, αυστηρός κι όριζε απόλυτα την καθημερινότητά του. Ένα από τα πράματα όμως που του στοίχισαν περισσότερο, ήταν αναπόφευκτα η εχθρότητα και το μίσος που βίωσε από τους συμπατριώτες του.

Δεν ήταν εύκολο να ζει ανάμεσα σε πολλούς. Γι’ αυτό έβρισκε καταφύγιο στη μοναξιά και τα ταξίδια. Έχοντας δει σχεδόν όλο τον κόσμο, μπορούσε να καταλάβει κατά κάποιον τρόπο τον Οδυσσέα, και να αναγνωρίζει την αντιφατική ανθρώπινη φύση, η οποία ορίζει ταυτόχρονα την αυτοσυγκράτηση και την άφεση στις ζωώδεις απολαύσεις.

Πλήθος διαφορετικών ανθρώπων εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ, και όχι αποκλειστικά φιλόλογοι-ακαδημαϊκοί όπως συμβαίνει συνήθως, απόδειξη του εύρους της επιρροής του Καζαντζάκη. Το «33.333» υπενθυμίζει την ύπαρξη μορφών στη ζωή, που με το λόγο τους μπορούν να την υπερβαίνουν παρά την κοινή για όλους κατάληξη.

REEL

Ο Μ. Καραγιάννης μίλησε με πολλούς προτού καταλήξει στους 15 ανθρώπους που μιλούν στην ταινία. Στόχος του ήταν να ακουστεί μια μεγάλη γκάμα απόψεων, ακόμη και αρνητικών, και όχι μόνο από ανθρώπους του πνεύματος αλλά και από γιατρούς ή ψυχαναλυτές. «Οι εικόνες που περιβάλλουν τις συνεντεύξεις είναι καθαρά δικής μου επιλογής, θέλοντας να δω την "Οδύσσεια" σαν κάτι που δεν τελειώνει, κάτι που είναι δίπλα μας, δικό μας» είπε ο σκηνοθέτης. «Είναι πάντα ένα τολμηρό εγχείρημα να προσεγγίσεις το έργο του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ο ίδιος πέρασε από πολλές ιδεολογίες, χωρίς να υιοθετήσει καμία».

Στόχος του σκηνοθέτη ήταν η ταινία να εγείρει ερωτήματα που αφορούν την έννοια της Οδύσσειας, το δύσκολο ταξίδι ζωής που έχουμε όλοι μας μπροστά μας και πώς θα σταθούμε απέναντι σε αυτό. «Η "Οδύσσεια" του Καζαντζάκη, αλλά και του ανθρώπου, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, μας φέρνει αντιμέτωπους με μεγάλα διλήμματα. Τι είναι ελευθερία, τι είναι ευθύνη, τι είναι θάνατος, τι είναι πνεύμα και τι ύλη, και πώς αυτά συνδέονται».

ΤΟ ΒΗΜΑ

Ο Καζαντζάκης δημιουργεί μέσα από το ξεδίπλωμα της δικής του «Οδύσσειας» ένα κολοσσιαίο ποιητικό έργο, που τρομάζει με τον όγκο του και την πυκνότητα του, τους επίδοξους μνηστήρες. Έργο για λίγους και εκλεκτούς αναζητητές δυσπρόσιτων βουνοκορφών. Όπως τον δάσκαλο Gottfried Grunewald, που 65χρονος συνταξιούχος πλέον σπουδάζει τα ελληνικά για να μπορέσει να μεταφράσει άρτια στα σουηδικά το έπος!  Σαν πολύτιμο δανεικό προυκιό, μετάγγιση αίματος και πνεύματος, δικό του ηράκλειο άθλο, σε καιρούς ανιστόρητους, ζώντας ανάμεσα σε ανθρώπους αδιάφορους, αποξενωμένους από τις ρίζες. Αυτός ο υπεραιωνόβιος Σουηδός «Οδυσσέας» χαρίζει την έμπνευση για την ταινία «33.333 - Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη» στον σκηνοθέτη Μένιου Καραγιάννη. 

Σ’ αυτόν τον σεβάσμιο γέροντα επιστρέφει ξανά και ξανά, του δίνει να κρατά τον μίτο,  μέσα από την δική του σκηνοθετική περιπλάνηση, σε τόπους μακρινούς και κοντινούς, εκεί όπου μας οδηγεί το μάτι του φακού του, εκεί όπου βρίσκονται οι άνθρωποι που επιλέγει να μας παρουσιάσουν ο καθένας την δική του οπτική της  «Οδύσσειας». Τι θα γινόμαστε δίχως τον καθρέφτη των άλλων;  Υπάρχουμε μέσα από το έργο μας, μόνο όταν οι άλλοι μας ανακαλύπτουν. 14 σκεπτόμενα άτομα, επιστήμονες και καλλιτέχνες, 14 «αναγνώστες», μιλούν, απαγγέλουν, διαπιστώνουν, αμφισβητούν, αναρωτιούνται, παρακινούνται, συγκινούνται, συνδημιουργούν.

Όλα σε κίνηση. Θάλασσες, νερά, αυτοκίνητα, τρένα, ανυποψίαστοι  περαστικοί, κυλιόμενες σκάλες, ηλικιωμένοι, ένας επαίτης, ένα ερωτευμένο ζευγάρι που χορεύει. Πλάνα που ντύνονται από τους ήχους της φύσης, την μυστική αντήχηση της πόλης και μια νεωτερική μουσική που γίνεται σύμφυτη με την εικόνα και μας κρατά σε εγρήγορση. 

creteplus

Είναι πολύ βαθιά η προσέγγιση, είναι ένα υψηλό δείγμα πνευματικής εργασίας , διότι μιλούν φιλόλογοι, ξένοι μεταφραστές, καθηγητές διεθνών Πανεπιστήμιων, ψυχίατροι, χαράκτες μέχρι και καθηγητής πνευμονολόγος με λατρεμένη σκέψη και λόγο μα ακόμα κι η κρητική λύρα παρεμβαίνει με την δεξιοτεχνία του Ψαραντώνη και βάζει τη δική της πινελιά στο καζαντζάκειο αφιέρωμα.

Το ότι είναι δείγμα υψίστης πνευματικής διάστασης φαίνεται από τις αναλύσεις και τις τοποθετήσεις των διανοητών που ασχολήθηκαν με το έργο του και με την προσωπικότητα του κι ενώ ο θαυμασμός κι η εκτίμηση είναι μόνιμα φωτάκι αναμμένο, δεν λείπουν κι οι κριτικές τοποθετήσεις περί του έργου του, ή περί  του πως διαχειρίστηκε το συγγραφικό ταλέντο του και το αν έγινε τελικά «μεγάλος» συγγραφέας. Ναι, πάνω σε βαθιές αναλύσεις ακούγονται και αυτά κι όχι σε ύφος επικρίσεων αλλά πάνω στο πως αντιμετώπιζε ο Καζαντζάκης τις μεγάλες μορφές της ποίησης και στο αν έφτασε κι ο ίδιος να γίνει.

Παναγιώτης Τιμογιαννάκης