oaednews

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ

Οι μεγάλες προκλήσεις για την ανοικοδόμηση της αγοράς εργασίας

“Αγκάθια” η ανεργία, η ανεπάρκεια μισθών και το αποδιαρθρωμένο σύστημα συλλογικών συμβάσεων


Η ανεργία, η ανεπάρκεια των μισθών και το αποδιαρθρωμένο σύστημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελούν τρεις από τις πιο μεγάλες προκλήσεις τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση, σύμφωνα με την καθηγήτρια και πρόεδρο του τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Μαρία Καραμεσίνη.Η καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής αναφέρεται στο πρόγραμμα δημιουργίας 300.000 νέων θέσεων απασχόλησης του ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας ότι, σε συνδυασμό με μέτρα για την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, θα εισφέρει στην ουσιαστική αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Tη συνέντευξη πήρε
ο Νάσος Χατζητσάκος

Ποια κρίνετε ως τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλούνται οι αρμόδιοι υπουργοί να αντιμετωπίσουν στην αγορά εργασίας;

Οι δύο μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η μαζική ανεργία, κυρίως η μακροχρόνια που αποτελεί μείζονα απειλή για την κοινωνική συνοχή, και η ανεπάρκεια των μισθών, στο κάτω άκρο της μισθολογικής κλίμακας, να καλύψουν τις βασικές βιοτικές ανάγκες των μισθωτών. Ιδιαίτερα οι νέοι αδυνατούν να επιβιώσουν χωρίς τη στήριξη της οικογένειάς τους, το εργασιακό τους παρόν είναι εντελώς επισφαλές και το επαγγελματικό τους μέλλον αβέβαιο.
Απόλυτα συνυφασμένη με τις δύο παραπάνω προκλήσεις είναι και η διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων και σχέσεων, που αποτελεί την τρίτη πρόκληση. Το σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων έχει πλήρως αποδιαρθρωθεί, η προστασία των εργαζομένων από τις απολύσεις έχει συρρικνωθεί δραματικά, τα συνδικάτα αγωνίζονται να επιβιώσουν, ενώ οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα υφίστανται καθημερινά την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων τους στην πράξη.

Ισορροπημένη πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας

Στη χώρα μας περισσότεροι από τους 6 στους 10 από το σύνολο των 1,3 εκατ. ανέργων, είναι ηλικίας 30 έως 54 ετών. Πώς μπορεί η νέα κυβέρνηση να δώσει λύση στους νέους αλλά και στους πολίτες των «παραγωγικών ηλικιών»;

Όντως, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η πρωτοφανής κρίση στην Ελλάδα οδήγησε όχι μόνο στην εκτόξευση της νεανικής ανεργίας αλλά και σε εξάπλωση της μαζικής ανεργίας στις κεντρικές παραγωγικές ηλικίες και στους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους. Οι άνεργοι νέοι έως 29 ετών αποτελούν σήμερα το 30% του συνόλου των ανέργων, οι ηλικίας 30-44 ετών το 43% και οι ηλικίας 45 - 64 ετών το 27%. Σημειωτέον ότι ο κύριος όγκος της μετανάστευσης συγκεντρώνεται στις ηλικίες 25-40 έτη.
Κατά συνέπεια, η πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας θα πρέπει να είναι ισορροπημένη απέναντι στις διάφορες κατηγορίες ανέργων, όπου όχι μόνο η ηλικία αλλά και το εκπαιδευτικό επίπεδο και η διάρκεια της ανεργίας παίζουν σημαντικό ρόλο ως προς την ανισότητα ευκαιριών εργασιακής και επαγγελματικής ένταξης και επανένταξης. Το πρόγραμμα των 300.000 θέσεων απασχόλησης του ΣΥΡΙΖΑ καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα το συνολικό αλλά και τα ειδικά προβλήματα.
Όμως, κακά τα ψέματα, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα διατηρήσιμης αντιμετώπισης της ανεργίας χωρίς την επάνοδο της χώρας σε τροχιά ανάπτυξης, που προϋποθέτει όχι μόνο το τέλος της λιτότητας και την ισχυρή ώθηση που θα δώσει το πρόγραμμα των 300.000 θέσεων, αλλά και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας και μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Θεωρείτε ότι απαιτείται επανασχεδιασμός της κατανομής των πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ);
Οι δεσμεύσεις πόρων του νέου ΕΣΠΑ από την προηγούμενη κυβέρνηση είναι σημαντικές. Όμως, οι πιστώσεις που απομένουν αφήνουν μεγάλα περιθώρια στη νέα κυβέρνηση για τον αναγκαίο αναπροσανατολισμό ή/και επανασχεδιασμό των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, που μέχρι σήμερα όχι μόνο ήταν αναποτελεσματικές αλλά πολλές από αυτές είχαν παρενέργειες στην αγορά εργασίας ή/και κατασπατάλησαν δημόσιους πόρους.
Επίσης, με αναθεώρηση του ΕΣΠΑ υπάρχει δυνατότητα ανακατανομής των πόρων προς όφελος των πολιτικών καταπολέμησης της ανεργίας. Κακώς, όμως, εξαντλείται η συζήτηση στους πόρους του ΕΣΠΑ, διότι υπάρχουν περιθώρια εξεύρεσης επιπλέον πόρων για την καταπολέμηση της ανεργίας από άλλες πηγές. Για τις πηγές αυτές έχει ήδη αρθρογραφήσει η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας που είναι αρμόδια για την καταπολέμηση της ανεργίας.

Εκτιμάτε ότι οι δομές του ΟΑΕΔ και ο τρόπος λειτουργίας του είναι σε επίπεδο ικανοποιητικό;
Ο ΟΑΕΔ υπήρξε μέχρι σήμερα ο βασικός φορέας σχεδιασμού και υλοποίησης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Η αναποτελεσματικότητά του μέχρι σήμερα δεν έπεσε από τον ουρανό. Οφείλεται τόσο στα γενικότερα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης που προκάλεσαν για τα δικά τους συμφέροντα οι κυβερνήσεις του δικομματισμού (πελατειακό κράτος, γραφειοκρατία, έλλειψη σχεδιασμού και ορθολογικής κατανομής προσωπικού, μεγάλες καθυστερήσεις και προβλήματα στη μηχανοργάνωση κ.λπ.), όσο και στο «τι» και «ποιους» εξυπηρετούσαν στην πράξη οι πολιτικές που ανέπτυσσε, δεδομένου ότι πολλές φορές εκτρέπονταν από τους διακηρυγμένους στόχους τους. Στους παραπάνω λόγους προστέθηκε τα προηγούμενα χρόνια η εκτόξευση της ανεργίας, που δεν μπορούν εξ ορισμού να αναχαιτίσουν από μόνες τους οι ενεργητικές πολιτικές αγοράς εργασίας ακόμα και εάν έχουν σχεδιαστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Τα βασικά προβλήματα του οργανισμού, όπως και όλης της κρατικής μηχανής, καταπολεμούνται σε βάθος χρόνου με βαθιές μεταρρυθμίσεις. Προϋπόθεση, όμως, μιας τέτοιας μεταρρύθμισης στην περίπτωση του ΟΑΕΔ είναι να προσδιορίσει ποιες είναι οι ανάγκες των ανέργων, ποια είδη ανεργίας μπορεί και θέλει να αντιμετωπίσει με το είδος και φάσμα των εργαλείων και πόρων που διαχειρίζεται και πώς αυτές οι πολιτικές-εργαλεία εντάσσονται στο γενικότερο οπλοστάσιο καταπολέμησης της ανεργίας, που περιλαμβάνει σε προεξάρχουσα θέση τη μακροοικονομική και αναπτυξιακή πολιτική της χώρας.

Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν σε κρατικούς φορείς, όπως το ΣΕΠΕ, για να αντιμετωπιστεί η αδήλωτη εργασία;
Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθούν για να μπει τέλος στην «εργασιακή ζούγκλα». Όμως οι βαθύτεροι λόγοι διόγκωσης της μαύρης εργασίας – όπως και της παραοικονομίας γενικότερα – δεν είναι μόνο η πλήρης ανατροπή του συσχετισμού δύναμης εις βάρος της μισθωτής εργασίας την περίοδο των μνημονίων. Ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας και πριν την κρίση αντιμετώπιζαν προβλήματα επιβίωσης στον ανταγωνισμό, ενώ οι ΜΜΕ και οι αυτοαπασχολούμενοι στην Ελλάδα καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια των μνημονίων από τις πολιτικές σκληρής λιτότητας, που μείωσαν τη ζήτηση, αύξησαν υπέρμετρα τη φορολογία και διόγκωσαν την υπερχρέωση. Χρειάζεται πάντοτε να κοιτάμε τις συγκυριακές και δομικές αιτίες των προβλημάτων ώστε να μπορούμε να δίνουμε αποτελεσματικές λύσεις και να καταλαβαίνουμε μέχρι που μπορεί να φτάσει η εμβέλεια των ελεγκτικών μηχανισμών.

Χωρίς χρονοτριβή η κατάργηση της μνημονικής νομοθεσίας

Θεωρείτε ότι μπορεί η ελάχιστη αμοιβή στον ιδιωτικό τομέα να επανέλθει άμεσα στο επίπεδο των 751 ευρώ;

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι θα πρέπει να καταργηθεί χωρίς χρονοτριβή η μνημονιακή νομοθεσία με την οποία μειώθηκε ο κατώτατος μισθός, εισήχθη ειδικός κατώτατος μισθός για τους νέους και καταργήθηκε η διαπραγμάτευση των κατώτατων ορίων μισθών από τους κοινωνικούς συνομιλητές. Ο τεχνικός και νομικός τρόπος που θα γίνει η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ θα πρέπει να συνυπολογίσει αφενός την ύψιστη πολιτική και συμβολική σημασία της άμεσης επαναφοράς του κατώτατου μισθού για τις λαϊκές τάξεις, αφετέρου τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας – ιδίως για τις ΜΜΕ – και πιθανές παρενέργειες στην απασχόληση και τη μαύρη εργασία σε ορισμένους τομείς και κλάδους.
Προσωπικά θεωρώ προσφορότερη την προσέγγιση να δοθεί χρόνος 2-3 μηνών στη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές οργανώσεις να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο εντός του 2015 θα γίνει η επαναφορά, καθιστώντας τους παράλληλα σαφές ότι, σε περίπτωση μη συμφωνίας, η κυβέρνηση θα νομοθετήσει. Κατά τα άλλα, και ανεξαρτήτως του παραπάνω χειρισμού, θεωρώ ότι η πολιτική της νέας κυβέρνησης για τη στήριξη των ΜΜΕ επιχειρήσεων θα πρέπει να εκδιπλωθεί άμεσα. Οι αντοχές αυτών που επιβίωσαν της κρίσης είναι περιορισμένες. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου