ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΑΤΟΥ
«Δίχτυ» κοινωνικής προστασίας για τους πραγματικά φτωχούς και τους ανέργους με πόρους που θα προέλθουν από καταργήσεις όσων επιδομάτων καταβάλλονται σήμερα χωρίς εισοδηματικά κριτήρια (συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειακών που χορηγεί ο ΟΑΕΔ), αναπηρικών συντάξεων, κοινωνικών πόρων καθώς και από ενοποιήσεις Ταμείων, εισφορών και παροχών, προβλέπει το σχέδιο του ΟΟΣΑ για τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής προστασίας.
Η Εκθεση που παραδόθηκε χθες στον υφυπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Β. Κεγκέρογλου, στο γ.γ. Συντονισμού της Κυβέρνησης Δ. Βαρτζόπουλο, στη γ.γ του υπουργείου Εργασίας Αννα Στρατινάκη, στο γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων Π. Κοκκόρη, στη γ.γ. Πρόνοιας Έφη Μπέκου, στη γ.γ. Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων Αννα Δαλλαπόρτα και στον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Π. Τσακλόγλου διαπιστώνει ότι παρά τα βήματα τα οποία έχουν γίνει (μητρώο δικαιούχων παροχών, υποχρεωτική χρήση ΑΜΚΑ, καθιέρωση εισοδηματικών κριτηρίων για τα επιδόματα) το σύστημα κοινωνικής προστασίας αδυνατεί να στηρίξει αποτελεσματικά τις διευρυνόμενες, λόγω και της παρατεταμένης ύφεσης, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Και με δεδομένα αφενός την πρόβλεψη ότι «η ανάπτυξη δεν αναμένεται να ξεκινήσει παρά μόνο στα τέλη του 2014» και «τις δημοσιονομικές απαιτήσεις για περιορισμό στο 1,5% του ΑΕΠ, από το 5,6%», ζητά τη σύσταση ομάδας κρούσης (task force) και τη λήψη μέτρων σε πέντε άξονες:
1 ΕΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ
«Περαιτέρω ενοποίηση των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης, προκείμενου να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ιδιαίτερα, το ΕΤΑΑ και το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, μαζί με τα περιουσιακά τους στοιχεία, θα πρέπει να συγχωνευθούν στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή τον ΟΑΕΕ. Επιπλέον, τα ταμεία υγειονομικής περίθαλψης τα οποία παραμένουν ανεξάρτητα, πρέπει να συγχωνευθούν και να ενταχθούν στο ΕΟΠΥΥ». Στο πλαίσιο αυτό «να προετοιμαστεί και να τηρηθεί ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την ενοποίηση των παροχών και των εισφορών, για την προετοιμασία των πληροφοριακών συστημάτων και την αποτελεσματική συγχώνευση της διαχείρισης και της διοίκησης των ταμείων». Οπως σημειώνεται είναι «προβληματικό» το γεγονός, ότι «τα ταμεία που συγχωνεύθηκαν έχουν σε γενικές γραμμές διατηρήσει την οικονομική και λογιστική τους ανεξαρτησία, χωριστές διοικητικές δομές και πληροφοριακά συστήματα» αναφέροντας ως παραδείγματα το ΤΑΠ-ΔΕΗ, τα ταμεία Νομικών, ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ.
2 ΕΝΙΑΙΟ ΕΠΙΔΟΜΑ 500 ΕΥΡΩ ΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΚΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ
Την αντικατάσταση των υπαρχόντων επιδομάτων αναπηρίας με ένα ενιαίο επίδομα 500 ευρώ που θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια και σε συνάρτηση με την ικανότητα προς εργασία (η αδυναμία προς εργασία να πιστοποιείται από επαρκείς εξετάσεις υγείας). Οπως υπογραμμίζεται στην Εκθεση, «τα επιδόματα αναπηρίας καλύπτουν 500.000 δικαιούχους (μόνο ως αναπλήρωση κύριου εισοδήματος) και μόνο οι μισοί δικαιούχοι έχουν δηλώσει ότι έχουν μειωμένη ικανότητα να εκτελούν δραστηριότητες, ενώ το μέσο εισόδημά σε επίπεδο νοικοκυριού ανερχόταν σε 7.300 ευρώ το 2009... Επιπλέον, τα επιδόματα αναπηρίας είναι περίπλοκα και αναποτελεσματικά, σχετικά ευρεία κάλυψη με 35 κατηγορίες αναπήρων και 10 διαφορετικά προγράμματα βοήθειας και δαπάνη που αυξάνεται σταθερά». Η Εκθεση διαπιστώνει, τέλος ότι, «περίπου οι μισοί από αυτούς που δηλώνουν ανάπηροι λαμβάνουν επίδομα στην Ελλάδα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 35% στη Γαλλία, και σε 26% στην Πορτογαλία».
3 ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΏΝ ΠΟΡΩΝ
Τη σταδιακή κατάργηση της χρηματοδότησης Ταμείων από έσοδα γενικών φόρων «σε κάθε περίπτωση που δεν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση για τη διατήρησή τους», φωτογραφίζοντας κοινωνικούς πόρους («υποχρεωτικές εισφορές που καταβάλλονται μέσω οικονομικών συναλλαγών») αλλά και τις εισφορές για πολιτικές όπως τη χρηματοδότηση συνδικαλιστικών ενώσεων ή της τουριστικής βιομηχανίας, οι οποίες δεν έχουν σαφή σχέση με την κοινωνική προστασία. Στο πλαίσιο της αναζήτησης εξοικονομήσεων για πόρους υπέρ των φτωχών, σημειώνεται ότι «ίσως χρειαστεί να βρεθούν έσοδα από δημόσιες δαπάνες για γενικές υπηρεσίες, άμυνα και υγεία που φαίνεται να υπερβαίνουν τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης».
4 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Την κατάργηση των οικογενειακών προγραμμάτων και την αντικατάστασή τους με ένα νέο οικογενειακό πρόγραμμα (με βάση εισοδηματικά κριτήρια) το οποίο θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία. Αν και η αλλαγή έχει ήδη γίνει για τα πολυτεκνικά επιδόματα του ΟΓΑ και του υπ. Οικονομικών, ο ΟΟΣΑ ζητά το επίδομα να αντικαταστήσει και το ανταποδοτικό επίδομα που χορηγεί ο ΟΑΕΔ (μέσω της εισφοράς υπέρ ΔΛΟΕΜ).
5 ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΜΕ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Την αύξηση του επιδόματος ανεργίας (360 ευρώ) και της διάρκειάς του με βάση, όμως, εισοδηματικά κριτήρια με αρχή το 2014. Τα επιδόματα ανεργίας θα πρέπει, όπως τονίζεται, να δίνονται με την υποχρέωση ή διαθεσιμότητα προς εργασία του ανέργου και ενεργητικές πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης, μέσω των οποίων εγγεγραμμένοι άνεργοι που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση επιδόματος να μπορούν να λάβουν κάποια ενίσχυση εφόσον συμμετέχουν σε κάποιου είδους προσωρινή απασχόληση στον δημόσιο τομέα ή σε κάποιο πρόγραμμα εθνικής εμβέλειας.
Η ανάγκη αποτελεσματικότερης στήριξης των ανέργων προκύπτει από τη ραγδαία αύξηση των ατόμων χωρίς απασχόληση και των μακροχρόνια άνεργων (για διάστημα πάνω από 12 μήνες) στο 60%.
6 ΕΝΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΔΟΜΑ
Την καθιέρωση στεγαστικού επιδόματος που θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια σε αντικατάσταση των επιδομάτων που δίνονταν για την κατασκευή και την ενοικίαση κατοικίας, καθώς «το διογκούμενο πρόβλημα των αστέγων δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά».
7 ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Να εφαρμοστεί πιλοτικά το 2014 το πρόγραμμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος «με στόχευση στους οικονομικά ασθενέστερους» και αφού εξετάζεται το εισόδημα για την ένταξη σε διάφορα προγράμματα (ατομικά ή νοικοκυριού), το είδος εισοδήματος (από εργασία ή και από άλλους πόρους) που θα λαμβάνεται υπόψη και ο τρόπος συγκέντρωσης πληροφοριών σχετικών με εισόδημα για την εφαρμογή διαφόρων προγραμμάτων.
Για να ελαχιστοποιηθούν τα αντικίνητρα για εργασία και αποταμίευση, θα πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά τα ποσοστά στα οποία διακόπτονται τα επιδόματα.
Αξιολόγηση
«Δίχτυ» κοινωνικής προστασίας για τους πραγματικά φτωχούς και τους ανέργους με πόρους που θα προέλθουν από καταργήσεις όσων επιδομάτων καταβάλλονται σήμερα χωρίς εισοδηματικά κριτήρια (συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειακών που χορηγεί ο ΟΑΕΔ), αναπηρικών συντάξεων, κοινωνικών πόρων καθώς και από ενοποιήσεις Ταμείων, εισφορών και παροχών, προβλέπει το σχέδιο του ΟΟΣΑ για τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής προστασίας.
Η Εκθεση που παραδόθηκε χθες στον υφυπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Β. Κεγκέρογλου, στο γ.γ. Συντονισμού της Κυβέρνησης Δ. Βαρτζόπουλο, στη γ.γ του υπουργείου Εργασίας Αννα Στρατινάκη, στο γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων Π. Κοκκόρη, στη γ.γ. Πρόνοιας Έφη Μπέκου, στη γ.γ. Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων Αννα Δαλλαπόρτα και στον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Π. Τσακλόγλου διαπιστώνει ότι παρά τα βήματα τα οποία έχουν γίνει (μητρώο δικαιούχων παροχών, υποχρεωτική χρήση ΑΜΚΑ, καθιέρωση εισοδηματικών κριτηρίων για τα επιδόματα) το σύστημα κοινωνικής προστασίας αδυνατεί να στηρίξει αποτελεσματικά τις διευρυνόμενες, λόγω και της παρατεταμένης ύφεσης, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Και με δεδομένα αφενός την πρόβλεψη ότι «η ανάπτυξη δεν αναμένεται να ξεκινήσει παρά μόνο στα τέλη του 2014» και «τις δημοσιονομικές απαιτήσεις για περιορισμό στο 1,5% του ΑΕΠ, από το 5,6%», ζητά τη σύσταση ομάδας κρούσης (task force) και τη λήψη μέτρων σε πέντε άξονες:
1 ΕΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ
«Περαιτέρω ενοποίηση των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης, προκείμενου να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ιδιαίτερα, το ΕΤΑΑ και το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, μαζί με τα περιουσιακά τους στοιχεία, θα πρέπει να συγχωνευθούν στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή τον ΟΑΕΕ. Επιπλέον, τα ταμεία υγειονομικής περίθαλψης τα οποία παραμένουν ανεξάρτητα, πρέπει να συγχωνευθούν και να ενταχθούν στο ΕΟΠΥΥ». Στο πλαίσιο αυτό «να προετοιμαστεί και να τηρηθεί ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την ενοποίηση των παροχών και των εισφορών, για την προετοιμασία των πληροφοριακών συστημάτων και την αποτελεσματική συγχώνευση της διαχείρισης και της διοίκησης των ταμείων». Οπως σημειώνεται είναι «προβληματικό» το γεγονός, ότι «τα ταμεία που συγχωνεύθηκαν έχουν σε γενικές γραμμές διατηρήσει την οικονομική και λογιστική τους ανεξαρτησία, χωριστές διοικητικές δομές και πληροφοριακά συστήματα» αναφέροντας ως παραδείγματα το ΤΑΠ-ΔΕΗ, τα ταμεία Νομικών, ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ.
2 ΕΝΙΑΙΟ ΕΠΙΔΟΜΑ 500 ΕΥΡΩ ΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΚΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ
Την αντικατάσταση των υπαρχόντων επιδομάτων αναπηρίας με ένα ενιαίο επίδομα 500 ευρώ που θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια και σε συνάρτηση με την ικανότητα προς εργασία (η αδυναμία προς εργασία να πιστοποιείται από επαρκείς εξετάσεις υγείας). Οπως υπογραμμίζεται στην Εκθεση, «τα επιδόματα αναπηρίας καλύπτουν 500.000 δικαιούχους (μόνο ως αναπλήρωση κύριου εισοδήματος) και μόνο οι μισοί δικαιούχοι έχουν δηλώσει ότι έχουν μειωμένη ικανότητα να εκτελούν δραστηριότητες, ενώ το μέσο εισόδημά σε επίπεδο νοικοκυριού ανερχόταν σε 7.300 ευρώ το 2009... Επιπλέον, τα επιδόματα αναπηρίας είναι περίπλοκα και αναποτελεσματικά, σχετικά ευρεία κάλυψη με 35 κατηγορίες αναπήρων και 10 διαφορετικά προγράμματα βοήθειας και δαπάνη που αυξάνεται σταθερά». Η Εκθεση διαπιστώνει, τέλος ότι, «περίπου οι μισοί από αυτούς που δηλώνουν ανάπηροι λαμβάνουν επίδομα στην Ελλάδα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 35% στη Γαλλία, και σε 26% στην Πορτογαλία».
3 ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΏΝ ΠΟΡΩΝ
Τη σταδιακή κατάργηση της χρηματοδότησης Ταμείων από έσοδα γενικών φόρων «σε κάθε περίπτωση που δεν υπάρχει επαρκής αιτιολόγηση για τη διατήρησή τους», φωτογραφίζοντας κοινωνικούς πόρους («υποχρεωτικές εισφορές που καταβάλλονται μέσω οικονομικών συναλλαγών») αλλά και τις εισφορές για πολιτικές όπως τη χρηματοδότηση συνδικαλιστικών ενώσεων ή της τουριστικής βιομηχανίας, οι οποίες δεν έχουν σαφή σχέση με την κοινωνική προστασία. Στο πλαίσιο της αναζήτησης εξοικονομήσεων για πόρους υπέρ των φτωχών, σημειώνεται ότι «ίσως χρειαστεί να βρεθούν έσοδα από δημόσιες δαπάνες για γενικές υπηρεσίες, άμυνα και υγεία που φαίνεται να υπερβαίνουν τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης».
4 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Την κατάργηση των οικογενειακών προγραμμάτων και την αντικατάστασή τους με ένα νέο οικογενειακό πρόγραμμα (με βάση εισοδηματικά κριτήρια) το οποίο θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία. Αν και η αλλαγή έχει ήδη γίνει για τα πολυτεκνικά επιδόματα του ΟΓΑ και του υπ. Οικονομικών, ο ΟΟΣΑ ζητά το επίδομα να αντικαταστήσει και το ανταποδοτικό επίδομα που χορηγεί ο ΟΑΕΔ (μέσω της εισφοράς υπέρ ΔΛΟΕΜ).
5 ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΜΕ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Την αύξηση του επιδόματος ανεργίας (360 ευρώ) και της διάρκειάς του με βάση, όμως, εισοδηματικά κριτήρια με αρχή το 2014. Τα επιδόματα ανεργίας θα πρέπει, όπως τονίζεται, να δίνονται με την υποχρέωση ή διαθεσιμότητα προς εργασία του ανέργου και ενεργητικές πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης, μέσω των οποίων εγγεγραμμένοι άνεργοι που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση επιδόματος να μπορούν να λάβουν κάποια ενίσχυση εφόσον συμμετέχουν σε κάποιου είδους προσωρινή απασχόληση στον δημόσιο τομέα ή σε κάποιο πρόγραμμα εθνικής εμβέλειας.
Η ανάγκη αποτελεσματικότερης στήριξης των ανέργων προκύπτει από τη ραγδαία αύξηση των ατόμων χωρίς απασχόληση και των μακροχρόνια άνεργων (για διάστημα πάνω από 12 μήνες) στο 60%.
6 ΕΝΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΔΟΜΑ
Την καθιέρωση στεγαστικού επιδόματος που θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια σε αντικατάσταση των επιδομάτων που δίνονταν για την κατασκευή και την ενοικίαση κατοικίας, καθώς «το διογκούμενο πρόβλημα των αστέγων δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά».
7 ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Να εφαρμοστεί πιλοτικά το 2014 το πρόγραμμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος «με στόχευση στους οικονομικά ασθενέστερους» και αφού εξετάζεται το εισόδημα για την ένταξη σε διάφορα προγράμματα (ατομικά ή νοικοκυριού), το είδος εισοδήματος (από εργασία ή και από άλλους πόρους) που θα λαμβάνεται υπόψη και ο τρόπος συγκέντρωσης πληροφοριών σχετικών με εισόδημα για την εφαρμογή διαφόρων προγραμμάτων.
Για να ελαχιστοποιηθούν τα αντικίνητρα για εργασία και αποταμίευση, θα πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά τα ποσοστά στα οποία διακόπτονται τα επιδόματα.
Αξιολόγηση
- «Το υπουργείο Εργασίας θα αξιολογήσει τις προτάσεις και θα προχωρήσει στην υιοθέτηση εκείνων που, στο πλαίσιο του δημοσιονομικού προγράμματος, μπορούν να ενισχύσουν την κοινωνική προστασία των αδύναμων», δήλωσε ο υφυπουργός Εργασίας Β. Κεγκέρογλου.
- Η Εκθεση παραδόθηκε χθες και στον γ.γ. Συντονισμού της Κυβέρνησης Δ. Βαρτζόπουλο, στη γ.γ του υπουργείου Εργασίας Α. Στρατινάκη, στον γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων Π. Κοκκόρη, στη γ.γ. Πρόνοιας Έφη Μπέκου, στη γ.γ. Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων Αννα Δαλλαπόρτα και στον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Π. Τσακλόγλου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου