Να ζουν ή να μη ζούν;

 του Τάκη Καμπύλη
Δεν είναι η πρώτη φορά που πολλοί διακεκριμένοι αρθρογράφοι επικεντρώνονται στα δημόσια μέσα ενημέρωσης και στους λόγους ύπαρξής τους. Δηλαδή στην ΕΡΤ, στο Αθηναϊκό Πρακτορείο και σε ελάχιστα εναπομείναντα δημοτικά ραδιόφωνα (κυρίως των δήμων της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης).

Οι αιτιάσεις περί κλεισίματος είναι εύλογες ιδίως στη συγκεκριμένη συγκυρία. Όταν δεν έχεις χρήματα για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς (μου το λέει πολύ συχνά ο Γ. Καμίνης ως δείγμα των πιέσεων που κι ο ίδιος δέχεται), γιατί να πληρώνεις (αδρά μέχρι πρότινος) καμμιά 200αριά δημοσιογράφους; Οι οποίοι μάλιστα προσελήφθησαν όχι μέσω ΑΣΕΠ. (Σας υπενθυμίζω το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο που σιωπηρά αποδεχόμαστε εμείς οι δημοσιογράφοι: Για τον διορισμό μας στο Δημόσιο δεν ισχύει το φίλτρο του ΑΣΕΠ. Τι ισχύει; Μαντέψτε το!)

Επίσης, αν συνυπολογίσουμε ότι οι δημοσιογράφοι στα δημόσια ΜΜΕ εξαιρούνται και του ενιαίου μισθολογίου, αντιλαμβάνεται κανείς γιατί πληθαίνουν οι φωνές περί λουκέτου στα δημόσια ΜΜΕ.

Είναι γνωστό πως η ΕΡΤ αποτελεί τον προμαχώνα του συνδικαλιστικού (συντεχνιακού) κομματιού της ελληνικής δημοσιογραφίας. Αλλεπάλληλες απεργιακές κινητοποιήσεις οι οποίες μάλιστα μέχρι το καλοκαίρι γίνονταν περίπου με το αζημίωτο. Σε πολλούς απεργούς μέσω αναρρωτικών αδειών ή μέσω ορισμού τους ως προσωπικό ασφαλείας δεν αφαιρούνταν από τις αποδοχές τα ημερομίσθια των απεργιών!

Τέλος είναι μάλλον σαφές στον μέσο έλληνα πολίτη πως στα δημόσια ΜΜΕ βασίλευε (βασιλεύει;) μια διακομματική ομερτά (δείγμα της το γεγονός πως μετά από μια 20ετία δεξιάς διακυβέρνησης στο δήμο Αθηναίων, στον Αθήνα 9,84 το σώμα των εργαζομένων στις εκλογές για την ΕΣΗΕΑ εδώ και μερικά χρόνια εκφράζει σταθερή προσήλωση σε αριστερούς συνδικαλιστές όπως τουλάχιστον μου μεταφέρεται σε κατ ιδίαν συζητήσεις).

Με λίγα λόγια τα δημόσια ΜΜΕ (ΕΡΤ, ΑΠΕ, Γενική Γραμματεία Τύπου και δημοτικοί ραδιοσταθμοί) αποτελούν την αιχμή του δόρατος του πελατειακού κράτους, ζουν σε μια αγαστή σύμπνοια κομμάτων, συνδικαλιστών και παραγόντων της επιχειρηματικής και πνευματικής ελίτ. Κι αν αυτό στην αρχή της Μεταπολίτευσης έγινε για προφανείς λόγους, δηλαδή (και) για να αντιμετωπιστεί το μονοπώλιο των ιδιωτών στην ενημέρωση (και δη στην ψηφιακή της εκδοχή), η συνέχεια αποδείχθηκε πολύ διαφορετική. Ούτε η ΕΡΤ ούτε το ΑΠΕ ούτε ο “9,84” έχουν τις τεράστιες ακροαματικότητες με τις οποίες επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Αποτελούν όμως έναν σίγουρο τρόπο για να διατηρηθούν οι προσβάσεις υπουργών και δημάρχων στα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, άλλωστε η πολυθεσία (διπλοθεσία) δεν απαγορεύεται στους δημοσιογράφους!

Έτσι μέσω των ακριβοπληρωμένων με δημόσιο χρήμα δημοσιογράφων διασφαλίζεται η προβολή και των επικεφαλής υπουργών και δημάρχων στα ιδιωτικά μέσα όπου οι εν λόγω δημοσιογράφοι απασχολούνται παράλληλα. Επαναλαμβάνω: Στις σημερινές συνθήκες με εκατοντάδες άνεργους δημοσιογράφους, η ΕΣΗΕΑ δεν θεωρεί ατόπημα τη διπλοθεσία!

Παράλληλα, με έναν στρατό συμβασιούχων δημοσιογράφων, δηλαδή πληβείων με μπλοκάκι, στα δημόσια ΜΜΕ, το διακομματικό σύστημα εξασφάλιζε τα κλειστά στόματα κάνοντας μικρές χάρες στους εκάστοτε κομματικούς αντιπάλους και δίνοντας στην ΕΣΗΕΑ το περιθώριο να κλείνει τα μάτια, ανοίγοντας νέες θέσεις εργασίας. Πάλι με δημόσιο χρήμα.

Το σύστημα αυτό βόλευε όσο κι αν φανεί παράξενο κυρίως τα ιδιωτικά ΜΜΕ. Στο μισθολόγιο των δημόσιων μέσων συμπεριλαμβάνονται δημοσιογράφοι που απασχολούνται και στον ιδιωτικό τομέα, αλλά εκεί με σύμβαση έργου-δηλαδή χωρίς ασφαλιστικές εισφορές (-με τις οποίες επιβαρυνόταν το δημόσιο αφού οι εν λόγω δημοσιογράφοι ήταν στο μισθολόγιο των δημόσιων ΜΜΕ). Αυτή η ομαδοποίηση αφορά επίσης πολλούς δημοσιογράφους που εργάζονται παράλληλα σε ιδιωτικά ΜΜΕ τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα είχαν κλείσει μια εικοσαετία ή μία δεκαετία πρίν. Όμως επιβιώνουν με κρατική διαφήμιση και απαλλαγμένοι από εργοδοτικές εισφορές.

(Ανεκδοτολογικά: Στον 9,84 εργάζονταν συγγενείς μεγαλοστελεχών ιδιωτικών ΜΜΕ και στους διαδρόμους λεγόταν ότι ο σταθμός πληρώνει έτσι τη διατροφή των διαζυγίων. Όσο για τα άλλα δημόσια ΜΜΕ; Αναζητήστε κοινά επώνυμα δημοσιογραφικού και κυρίως διοικητικού προσωπικού με μεγαλοδημοσιογράφους του ιδιωτικού τομέα. Κάτι σαν την Ιατρική σχολή Αθηνών!)

Τα δημόσια ΜΜΕ βόλεψαν λοιπόν πρωτίστως πολλούς από τους ιδιώτες του κλάδου, είτε διευκολύνοντάς τους με τις εργοδοτικές εισφορές είτε αποτελώντας ένα ακόμη πεδίο διαπλοκής, δηλαδή μια νέα οδό επαφής του επιχειρηματία με τον υπουργό ή τον δήμαρχο.

Άλλωστε είναι χαρακτηριστικό ότι η μερίδα του λέοντος της κρατικής ή δημοτικής διαφήμισης δεν πήγαινε στα δημόσια ΜΜΕ αλλά στα ιδιωτικά. Τα τελευταία χρόνια αυτή η έμμεση κρατική χρηματοδότηση στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί σχεδόν και το μοναδικό εισόδημα στον κύκλο εργασιών του. του. (Ρωτήστε σχετικά τον Φωτη Γεωργελέ της Athens Voice που κάθε βδομάδα φλερτάρει με το εγκεφαλικό βλέποντας χιλιάδες ευρώ κρατικής διαφήμισης σε απίθανες εφημερίδες ή ραδιόφωνα και η εφημερίδα του μακριά από κάθε πρόσβαση).

Το δεύτερο μεγάλο σκάνδαλο που μας δείχνει πόσο δυσδιάκριτες είναι οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα στα μίντια είναι το περίφημο αγγελιόσημο. Δηλαδή ένας φόρος υπερ τρίτων που ουσιαστικά διευκολύνει τους ιδιώτες και τη δημοσιογραφική συντεχνία. Δημιουργήθηκε από το πουθενά ένας πόρος που στήριξε το ταμείο των δημοσιογράφων (έτσι κατατάχθηκε στα λεγόμενα ευγενή ταμεία) διευκολύνοντας παράλληλα τη (μη) συμμετοχή του ιδιώτη εργοδότη.

Πριν λίγες μέρες το protagon δημοσίευσε ένα άρθρο του Δημήτρη Φύσσα, ο οποίος εργάζεται (και) στον 9,84 με σύμβαση έργου και ο οποίος υποστήριξε ότι τα δημόσια μέσα πρέπει να κλείσουν κάνοντας μάλιστα αναφορά και στον «9,84». Τον Δημήτρη τον εκτιμώ αλλά οφείλω να σημειώσω ότι η επιχειρηματολογία του ήταν φτωχή. Κυρίως επειδή ο Δ.Φ δεν γνωρίζει το μιντιακό τοπίο στην Ελλάδα και το προσεγγίζει μόνο πολιτικά.

Ο Δημήτρης Φύσσας θα συνεχίζει να εργάζεται στον 9,84 διότι είναι άψογος επαγγελματίας και σπουδαίος στην εκπομπή «Αθήνα το Φελέκι μου» που συμπαρουσιάζει. Οι απόψεις του δεν εμπεριέχονται στη σχετική σύμβαση και εφόσον τις εκφράζει χωρίς ύβρεις και έντιμα δεν υπάρχει θέμα διακοπής της συνεργασίας μας. Διερωτώμαι ωστόσο αν εργαζόταν σε ένα ιδιωτικό ΜΜΕ και έθετε ζήτημα κλεισίματος, θα συνεχιζόταν απρόσκοπτα η εργασιακή του σχέση; Η εμπειρία μου επί 26 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα μου έχει διδάξει πως όχι. Θα διακοπτόταν την ίδια μέρα.

Τελευταία γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη λογοκρισία στην ΕΡΤ με αφορμή την απομάκρυνση των Αρβανίτη –Κατσίμη. Διερωτώμαι: Στον ιδιωτικό τομέα τι συμβαίνει;

Δείτε μόνο πόσοι έγκυροι δημοσιογράφοι εκφράζουν διαφορετικές απόψεις ανάλογα με το (ιδιωτικό)μέσο στο οποίο κατά καιρούς εργάζονται. Ακόμη και στο ίδιο το μέσο, όταν ο εργοδότης κρίνει ότι τα συμφέροντά του επιβάλλουν αλλαγή «γραμμής». Εκεί λέγεται αυτολογοκρισία, από την οποία ευτυχώς αρκετοί συνάδελφοι έχουν πετύχει την αυτο-εξαίρεσή τους.

Άφησα για τελευταίο το βασικό ερώτημα: Τα ΜΜΕ, δημόσια και ιδωτικά έχουν ένα στόχο: Την ενημέρωση του πολίτη. Με διαδικασίες τέτοιες ώστε κατ αρχήν ο πολίτης να γνωρίζει καθαρά ποιός τον ενημερώνει και τι προσδοκίες έχει από το προϊόν με τον οποίο τον προμηθεύει.

Σήμερα σε μια εποχή που έχει στεγνώσει η αγορά από ρευστό και επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων κλείνουν, στον ιδιωτικό τομέα ,όχι μόνο διατηρούνται οι επισφαλείς επιχειρήσεις (αναφέρθηκα νωρίτερα στο πώς) αλλά προκύπτουν και καινούργιες εκδοτικές προσπάθειες. Εξαιρώντας την εφημερίδα των συντακτών θα διαπιστώσει κανείς ότι τα περισσότερα εγχειρήματα γίνονται με αδιαφανείς πηγές χρηματοδότησης (στην πιάτσα μας όλοι γνωρίζουμε τι βρίσκεται από πίσω αλλά δεν μπορούμε να το αποδείξουμε). Γι αυτές ουδείς μιλάει. Δημοσιογράφοι που μέχρι χθες προσκολλούνταν σε επιφανείς (ή φερέλπιδες) επιχειρηματίες και πολιτικούς εμφανίζονται ξαφνικά ως εκδότες ή διευθυντές φανταχτερών εγχειρημάτων που προφανώς κοστίζουν. Πόθεν; Και γιατί ουδείς προβληματίζεται; Μια νέα περισσότερο αδιαφανής πραγματικότητα των ιδιωτικών ΜΜΕ έρχεται να προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα προβληματική κατάσταση στον ιδιωτικό τομέα. Αλλά φευ: Η ατζέντα επιχειρείται να περιοριστεί αποκλειστικά στα δημόσια ΜΜΕ.

Είναι λοιπόν χρήσιμο να θέσουμε την αίρεση: Πόσο δημόσια είναι τα δημόσια ΜΜΕ και πόσο ιδιωτικά είναι τα ιδιωτικά ΜΜΕ;

Τα δημόσια και τα ιδιωτικά ΜΜΕ στην Ελλάδα ουδέποτε περιχαρακώθηκαν με διαχωριστικές γραμμές. Απεναντίας αποτέλεσαν το πεδίο όσμωσης πάνω στο οποίο ενισχύθηκαν η κομματοκρατία, ο συντεχνιασμός και η διαπλοκή και όλα χρηματοδοτήθηκαν με δημόσιο χρήμα –αμέσως ή εμμέσως.

Με αυτοκινητόδρομους ή με το αγγελιόσημο , με τις εργοδοτικές εισφορές ή με την κρατική διαφήμιση. Ακόμη και με εκβιασμούς. Τα γνωρίζουμε αυτά εμείς που ζούμε (από)το μιντιακό τοπίο στην Ελλάδα. Τα γνωρίζει η ΕΣΗΕΑ κι ας συνεχίζει να παραδέρνει ανάμεσα στους καρεκλοκένταυρους εκπροσώπους αυτής της θλιβερής μιντιακής γενιάς και στους εξάγγελους της διαρκούς επανάστασης. Βολεύουν τα άκρα όταν χρειάζεται να αποσιωπηθεί η αλήθεια.

Συνοψίζοντας: Μάλλον είναι αποπροσανατολιστικό (και βολικό) να μιλάμε για εξοικονόμηση πόρων από το κλείσιμο των δημόσιων ΜΜΕ. Ιδίως αν το τοπίο στα ιδιωτικά ΜΜΕ παραμείνει αδηφάγο και διαπλεκόμενο όπως σήμερα.

Το αντίθετο: Τα δημόσια ΜΜΕ μπορούν να γίνουν η κερκόπορτα για να εξυγιανθεί ο ιδιωτικός τομέας μιας σύγχρονης βαριάς βιομηχανίας όπως η ενημέρωση και η πληροφορία. Αλλά αυτό είναι αντικείμενο άλλης συζήτησης...Σε πρώτη ευκαιρία να την κάνουμε.
 http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=19724