Περί φορολόγησης και ανταποδοτικότητας

γράφει ο Συνάδελφος Ανδρέας Ζαχαριάδης 

Ας σκεφτούμε ένα κράτος σαν να είναι μία επιχείρηση. Δεν με βρίσκει σύμφωνο μια τέτοια προσομοίωση, αλλά ας τη βάλουμε. Τι έχει μια επιχείρηση` ένα μαγαζί; Έχει έσοδα κι έξοδα. Ωραία. Τίθενται τρία βασικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με αυτή τη προσομοίωση και στα οποία εμπλέκεται η ιδεολογία καθοριστικά.

Το πρώτο ζήτημα είναι το για πόσο καιρό σκοπεύουμε να έχουμε ανοιχτό το μαγαζί. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που συνάντησε η Ελληνική Δημοκρατία είναι ότι οι όποιες πολιτικές είχαν μικρό ορίζοντα. Σαν να σκοπεύαμε να κλείσουμε το μαγαζί μεθαύριο. Μέχρι τις επόμενες εκλογές. Ένα από τα ζητήματα λοιπόν που θα πρέπει να σκεφτούμε είναι εάν θέλουμε ένα μαγαζί για τέσσερα χρόνια, άρα τα έξοδα και ο υπολογισμός για τα αναμενόμενα έσοδα θα είναι βραχύς ή εάν κάνουμε επενδύσεις (έξοδα) με σκοπό να λειτουργήσουν –να αποδώσουν- (έσοδα) μακροχρόνια. Και πιστέψτε με εδώ μπαίνει καίρια το ζήτημα της ιδεολογίας. Η κυρίαρχη αντίθεση που υπάρχει μεταξύ των φιλελεύθερων (π.χ. ΗΠΑ) και των αριστερών μοντέλων είναι ότι τα φιλελεύθερα επενδύουν σε άμεσες αποδόσεις (δεκαετίας). Λ.χ. δίνουν δώρα σε ήδη διαμορφωμένες μεγάλες επιχειρήσεις με την προσμονή να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους για να υπάρξει μεγέθυνση. Αντίθετα τα αριστερά μοντέλα στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και επενδύουν μακροπρόθεσμα (παιδεία, υγεία, άμβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων)
Το δεύτερο ζήτημα που τίθεται είναι το τι παράγει το μαγαζί μας. Δηλαδή ως κράτος τι στόχο έχουμε; Θέλουμε να παράγουμε χρήματα; Θέλουμε να παράγουμε πολιτισμό; Θέλουμε να παράγουμε τρόφιμα; Θέλουμε να παράγουμε επέκταση; Πολέμους; Θέλουμε να παράγουμε ειρήνη; Ενέργεια; Και τα οποία αγαθά θα πηγαίνουν πού; Ποιους θα αφορούν; Πώς δηλαδή ονειρευόμαστε το κράτος μας; Και εδώ μπαίνουν ζητήματα ιδεολογίας. Λ.χ. με νοιάζει να μεγαλώνουν τα χρήματα της Τράπεζας (χωρίς να τα επενδύει) ή με νοιάζει να παράγουν χρήματα όλα τα στρώματα με μια ισοτιμία (μισθωτοί, μικρές επιχειρήσεις, μεγάλες επιχειρήσεις);
Το τρίτο ζήτημα είναι έχει να κάνει με το δίπολο έσοδα-έξοδα. Από πού μαζεύω τα έσοδα και ποια δοχεία γεμίζω με αυτά. Φορολογούμαστε βέβαια όλοι. Από τον τουρίστα που θα πάρει ένα κρουασάν από το περίπτερο (και θα αποδώσει το ¼ της αξίας του στο κράτος) μέχρι τον πολίτη που πληρώνει ΕΝΦΙΑ. Η ιδεολογία παρεμβαίνει στο ποιοι θα πληρώνουν περισσότερα και ποιοι λιγότερα αλλά και στο πού θα πηγαίνουν τα λεφτά. Η φιλελεύθερη ιδεολογία θεωρεί πως εάν διευκολύνω οικονομικά τις επιχειρήσεις θα παραμείνουν στη χώρα και η χώρα θα έχει μεγέθυνση (ας μην ξεχνάμε ότι το ΑΕΠ υπολογίζεται με/ το Λάτσης+η περιουσία σου / 2). Πιο αριστερές ιδέες θεωρούν ότι πρέπει να φορολογηθούν περισσότερα τα ανώτερα στρώματα καθώς αυτά δύνανται να πληρώσουν και έχουν περιθώριο να μην ‘κλατάρουν’ μετά τη φορολόγηση. Αντίθετα τα κατώτερα στρώματα δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα (ακόμα και για πολύ μικρά ποσά). Ένα από τα σφάλματα της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν η προκαταβολή φόρου που αφορούσε και τις μικρές επιχειρήσεις και βοήθησε στο ‘κλατάρισμα’ αυτών.
Το που πάνε τα έξοδα, πάλι διαφοροποιείται. Οι φιλελεύθερες κυβερνήσεις συνήθως διευκολύνουν το μεγάλο κεφάλαιο προκειμένου να παραμείνει στη χώρα ενώ έχουμε και περιπτώσεις κρατικοποίησης των ελλειμμάτων των ιδιωτικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο αυτής της διευκόλυνσης. Αυτό έγινε και με την ελληνική κρίση όπου η διαδικασία τραπεζικής μόχλευσης οδήγησε σε τεράστια τραπεζικά ελλείμματα τα οποία κρατικοποιήθηκαν με μετακύλησε το τραπεζικό χρέος σε κρατικό. Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις ενισχύουν με τους φόρους τα κρατικά ιδρύματα (νοσοκομεία, εκπαιδευτήρια) με τη λογική ότι αυτό αποτελεί επένδυση στο μέλλον και θα αποδώσει σε βάθος 20ετίας, ενώ παράλληλα ενισχύουν τα κατώτερα στρώματα (αυτά που δεν αποταμιεύουν αλλά ρίχνουν το σύνολο του εισοδήματος τους στην αγορά) προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομία του ‘μαγαζιού’ (αφού το χρήμα κυλάει και μέσα από αυτό οι εισφορές επιστρέφει πάλι στο κράτος). Δηλαδή το επίδομα αλληλεγγύης έπεφτε κατ’ ευθείαν στην αγορά, οπότε ήταν ικανοποιημένοι φτωχοί, επιχειρήσεις, κράτος.

Γιατί τα είπαμε όλα αυτά; Διότι υπάρχει ο μύθος της ‘υπερφορολόγησης’ κατά την προηγούμενη διακυβέρνηση. Από τη στιγμή που ο ελληνικός λαός δεν ήθελε άμεση έξοδο από την ΕΕ (που το απέδειξε στις εκλογές του 9/2015) έπρεπε με κάποιον τρόπο να βρεθεί η μαγιά που και το χρέος να αποπληρωθεί και η κοινωνία να βγει με τις δυνατόν λιγότερες απώλειες. Θα είχαμε βγει αλλιώς από τα μνημόνια; Όχι γιατί ο κύκλος της ύφεσης (η πλειοψηφία αδυνατεί να πληρώσει φόρους -> περαιτέρω δανεισμός -> ανάγκη μεγαλύτερων φόρων) δεν θα μπορούσε να κλείσει. Ο Τσίπρας διόριζε για να δημιουργήσει ένα στρατό ψηφοφόρων; Όχι. Γιατί δεν βάζεις κριτήρια ΑΣΕΠ αν θες να κάνεις στρατό ψηφοφόρων. Έχεις ένα στρατό από άτομα που παρακαλάνε τον κάθε πολιτικάντη όπως τόσο καλά έκαναν τόσα χρόνια ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Γιατί διόριζε; Γιατί δεν υπάρχει νοσοκομείο χωρίς γιατρούς, λιμενικό χωρίς λιμενικούς, πυρόσβεση χωρίς πυροσβέστες κ.ο.κ. Είναι όλοι το ίδιο; Όχι γιατί κάθε κυβέρνηση διαχειρίζεται αλλιώς τα έσοδα και τα έξοδα. Και αυτό είναι μια ιδεολογική επιλογή

Και τώρα τι; Όλοι φορολογούμαστε. Όλοι λοιπόν έχουμε δικαίωμα να απαιτούμε με τα χρήματά μας να γίνονται έργα. Και να ελέγχουμε το πού πάνε τα χρήματα αυτά. Και τι να κάνουμε να βγούμε στους δρόμους για να διεκδηκίσουμε να μην πληρώνουμε στα κρατικά νοσοκομεία ή στα δημόσια εκπαιδευτήρια; Και αυτό. Από τη στιγμή που πληρώνω ΑΠΑΙΤΩ την μέγιστη αξιοποίηση των χρημάτων μου. Το αντίθετο υπάγεται στα κακουργήματα. ΑΠΑΙΤΩ οι δημόσιες υπηρεσίες να μην υπολειτουργούν, να έχω καλά νοσοκομεία που να λειτουργούν, να έχουν τα παιδιά βιβλία στα σχολεία. Και έχω χρέος να τα διεκδικήσω εάν δεν τα βρω.