Ένας ακόμα «μύθος» που ακούγεται από πολλές πλευρές, κυρίως ΣΕΒ και κυβερνήσεις, όλα τα τελευταία χρόνια, ο οποίος υποστηρίζει ότι η «ευέλικτη» εργασία δεν είναι υποχρεωτικά κατάρα, αλλά μπορεί και να λειτουργεί ως ευκαιρία (για ποιους άραγε;) καταρρίπτεται πανηγυρικά από την ετήσια έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ.
Με τη διεξοδική μελέτη των στοιχείων που κάνει το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, από το 2011 έως το 2017, αποδεικνύεται ότι η μερική και εκ περιτροπής εργασία όχι μόνο δεν αντιμετωπίζουν, αλλά πάνε χέρι-χέρι με την ανεργία, συμπιέζοντας εργασιακά δικαιώματα και μισθούς προς τα κάτω, εμπεδώνοντας σταδιακά το πρότυπο του… αλήστου μνήμης «απασχολήσιμου», που πρώτος… λάνσαρε ο Κώστας Σημίτης. Του «απασχολήσιμου» χωρίς εργασιακά δικαιώματα, ο οποίος αδυνατεί να ζήσει από τη δουλειά που κάνει.
Σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η ραγδαία αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης και της ανεργίας θα μπορούσε να θεωρηθεί η πιο σημαντική εξέλιξη όσον αφορά τη δομή της απασχόλησης και της αγοράς εργασίας στη διάρκεια της κρίσης και της υλοποίησης των μνημονίων.
Στο σύνολο της οικονομίας το 2011 το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν σε 16,5%, με τα ποσοστά μερικής και προσωρινής απασχόλησης στο 6,5% και 7,7% αντίστοιχα. Το 2017 η ανεργία ανήλθε στο 21,1%, η μερική απασχόληση στο 9,9% και η προσωρινή στο 8,3%. Στο επίπεδο των επαγγελμάτων (δείτε και Διάγραμμα 3.19) η συνύπαρξη υψηλής ανεργίας και υψηλών ποσοστών ευέλικτων μορφών απασχόλησης γίνεται φανερή για έναν μεγάλο αριθμό επαγγελμάτων και στα δύο έτη ανάλυσης.
Αυτό είναι περισσότερο έντονο στα επαγγέλματα των υπηρεσιών, καθώς τα τεχνικά επαγγέλματα για μια σειρά λόγους εμφανίζουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις στις ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ταυτοχρόνως, επαγγέλματα με ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά ανεργίας εμφανίζουν και χαμηλά ποσοστά μερικής και προσωρινής απασχόλησης. Εξαιρέσεις ασφαλώς υπάρχουν, αλλά δεν μπορούν να αναιρέσουν τις γενικές αυτές διαπιστώσεις. Μια πρώτη θετική συσχέτιση ανάμεσα στα υψηλά ποσοστά μερικής και προσωρινής απασχόλησης με την ανεργία γίνεται φανερή.
Οι διαπιστώσεις αυτές επιβεβαιώνονται περαιτέρω μέσα από τη διερεύνηση των ρυθμών μεταβολής των μεγεθών αυτών. Στο διάστημα 2011-2017 η ανεργία αυξήθηκε κατά 24,6%, η μερική απασχόληση κατά 39%, ενώ η προσωρινή απασχόληση μειώθηκε κατά 1,5%, χωρίς ωστόσο αυτό να υποδηλώνει περιορισμό των ευελιξιών, καθώς οφείλεται σε αλλαγές των εργασιακών σχέσεων που ευνόησαν περαιτέρω τις ευελιξίες.
Στο επίπεδο των επαγγελμάτων ένας μεγάλος αριθμός εμφάνισε ταυτοχρόνως υψηλούς ρυθμούς αύξησης της ανεργίας και της μερικής απασχόλησης (δείτε και διάγραμμα 3.20).
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η πλειονότητα των επαγγελμάτων που εμφάνισαν υψηλούς ρυθμούς αύξησης της μερικής απασχόλησης εμφάνισαν ταυτοχρόνως και υψηλούς ρυθμούς αύξησης της ανεργίας. Το ίδιο ισχύει και για τα επαγγέλματα με αύξηση της προσωρινής απασχόλησης, που στην πλειονότητά τους εμφάνισαν ταυτοχρόνως μεγάλη αύξηση της ανεργίας. Η θετική συσχέτιση των μεγεθών αυτών ενισχύεται περαιτέρω.
Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι η μείωση της προσωρινής απασχόλησης που εμφάνισαν μια σειρά από επαγγέλματα, όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν υποδηλώνει περιορισμό των ευελιξιών, ενώ η μείωση της ανεργίας σε επαγγέλματα, όπως οι τεχνικοί θετικών επιστημών και μηχανικής, οι άλλοι υπάλληλοι γραφείου και οι συναρμολογητές (μονταδόροι) δεν υποδηλώνει αναγκαστικά θετικές εξελίξεις, καθώς δεν οφείλεται σε αύξηση της απασχόλησης αλλά κυρίως σε μείωση του εργατικού δυναμικού, που σηματοδοτεί συρρίκνωση του επαγγέλματος.
Μοναδική περίπτωση όπου η μείωση της ανεργίας συνδέεται με αύξηση των ευελιξιών συνιστούν οι τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων.
Οι σημαντικές αυτές ενδείξεις αναφορικά με τη συνύπαρξη υψηλών μεριδίων μερικής και προσωρινής απασχόλησης με την ανεργία, στα δύο έτη ανάλυσης, όσο και με τους ρυθμούς μεταβολής των μεγεθών αυτών ανέδειξαν την απουσία αρνητικής συσχέτισης, που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως συμβολή των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στη συγκράτηση της ανεργίας.
Στο επίπεδο των απόλυτων μεγεθών, του αριθμού δηλαδή των ατόμων που απασχολούνται με μερική και προσωρινή απασχόληση και του αριθμού των ανέργων σε κάθε επάγγελμα, οι συσχετίσεις είναι ιδιαίτερα υψηλές και στα δύο έτη ανάλυσης. Όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός απασχολουμένων με μερική και προσωρινή απασχόληση, είτε μεμονωμένα σε κάθε κατηγορία είτε στο σύνολό τους, υπάρχει και μεγάλος αριθμός ανέργων. Οι συντελεστές είναι αυξημένοι το 2017 υποδηλώνοντας μια εντονότερη θετική συσχέτιση ανάμεσα στις ευέλικτες μορφές απασχόλησης και στην ανεργία στα επαγγέλματα. Στο επίπεδο των σχετικών μεγεθών, οι συσχετίσεις είναι χαμηλότερες συγκριτικά με αυτές των απόλυτων μεγεθών.
Σε απόλυτα μεγέθη η μεταβολή του αριθμού των ανέργων συνδέεται θετικά με τη μεταβολή του αριθμού των μερικά απασχολουμένων. Το ίδιο ισχύει και για το σύνολο των απασχολουμένων με ευέλικτες μορφές, ενώ στην περίπτωση των προσωρινά απασχολουμένων η χαμηλότερη συσχέτιση της μεταβολής τους με τη μεταβολή της ανεργίας είναι απόρροια των αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις, που ήδη έχουν επισημανθεί. Κατά συνέπεια, μπορεί με ασφάλεια να υποστηριχθεί ότι η επέκταση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης δεν λειτούργησε ως μηχανισμός περιορισμού της ανεργίας.
Το σύνολο των σημαντικών αυτών ενδείξεων αναδεικνύουν την αδυναμία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης να συγκρατήσουν την ανεργία σε χαμηλό επίπεδο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου