Η μαθητεία του ΟΑΕΔ είναι αναντικατάστατη

Συντάκτης: 

Κώστας Σταμούλος*

Πρέπει να κατανοηθεί από τους εμπλεκόμενους στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη μαθητεία ότι η βιωματική εμπειρία του ΟΑΕΔ στην υλοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος μαθητείας είναι πολύτιμη και αναντικατάστατη 

Στο πλαίσιο του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη μαθητεία αναπτύσσονται οι απόψεις:

⓵ Υιοθετείται πολλές φορές η κυρίαρχη πολιτική της Ε.Ε. στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, με την εφαρμογή της καθολικής μαθητείας σε αποφοίτους της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Ο ν. 4186/2013 θεσμοθετεί την πολιτική αυτή, μεταλλάσσει τη μαθητεία σε πρακτική άσκηση αποφοίτων, οδηγώντας τους στην εργασία χωρίς αμοιβή και χωρίς ασφάλιση.

Αντίθετα, το εναλλακτικό σύστημα μαθητείας που 60 χρόνια υλοποιεί ο ΟΑΕΔ συνδέει τη θεωρητική και εργαστηριακή εκπαίδευση του σχολείου με πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις, ταυτόχρονα, βάσει εβδομαδιαίου ωρολόγιου προγράμματος.

Η μαθητεία πραγματοποιείται σε θέσεις αντίστοιχες της ειδικότητας σπουδών, τελεί υπό την εποπτεία του σχολείου και διέπεται από συγκεκριμένη νομοθεσία.

Ο μαθητής με 6ωρη πρακτική άσκηση λαμβάνει το 75% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, με πλήρη ιατροφαρμακευτική και συνταξιοδοτική κάλυψη, σύμφωνα με τη σύμβαση που υπογράφει.

Η μαθητεία στον ΟΑΕΔ αρχικά λειτούργησε ως κατάρτιση. Στη συνέχεια εντάχθηκε ως εναλλακτικό εκπαιδευτικό σύστημα στη Β/θμια Εκπαίδευση, ακολουθώντας την πολιτικοοικονομική και τεχνολογική εξέλιξη της χώρας και κάτω από τη διαρκή πίεση της κοινωνίας, των νέων και των οικογενειών, αποτέλεσε τον πιο σταθερό πυλώνα στην παροχή άριστης Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

⓶ Αναπτύσσεται ο προβληματισμός για το εάν η μαθητεία είναι ενδεδειγμένο εκπαιδευτικό σύστημα στην Επαγγελματική Εκπαίδευση ή είναι εκμετάλλευση της εργασίας νέων και δεν παράγονται εκπαιδευτικά αποτελέσματα.

Στον προβληματισμό αυτό απαντούν έρευνες αποτελεσματικότητας και αξιολογήσεις από τα Πανεπιστήμια Πειραιά και Μακεδονίας παλαιότερα, αλλά και αξιολογήσεις που έγιναν (μεσούσης της κρίσης) από Εκπαιδευτικές Υπηρεσίες του ΟΑΕΔ.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι εκατοντάδες χιλιάδες απόφοιτοι των Σχολών του ΟΑΕΔ τροφοδότησαν τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με εξειδικευμένους τεχνίτες, με αυτοαπασχολούμενους και επιχειρηματίες.

Πάνω από 65% συνέχισαν να δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στις επιχειρήσεις πραγματοποίησης της μαθητείας και σήμερα που η ανεργία μαστίζει τους νέους, τα ποσοστά απασχόλησης των αποφοίτων των Σχολών Μαθητείας είναι τουλάχιστον διπλάσια των αποφοίτων των Επαγγελματικών Λυκείων.

Για τον λόγο αυτό χιλιάδες νέοι προσέρχονται κάθε έτος και οι υπάρχουσες εκπαιδευτικές δομές του ΟΑΕΔ αδυνατούν να τους εξυπηρετήσουν.

Οι μαθητές, πέρα από την άριστη εκπαίδευση που αποκτούν, συνειδητοποιούν ότι σπουδάζοντας εξασφαλίζουν άμεση σύνδεση με τις πραγματικές απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Παράλληλα, οι μαθητές με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα λαμβάνουν επίδομα σίτισης και επίδομα στέγασης.

Το μαθησιακό αποτέλεσμα των σπουδαστών των Σχολών Μαθητείας του ΟΑΕΔ αναδείχθηκε την περίοδο πλήρους ένταξης της μαθητείας στη Β/θμια Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ Β’ κύκλου). Εκατοντάδες απόφοιτοι εισήχθησαν στη Γ/θμια Εκπαίδευση (ΤΕΙ) μετά από πανελλήνιες εξετάσεις.

⓷ Σχετικά με τους πόρους που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση του συστήματος μαθητείας, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι:

Ο ΟΑΕΔ επιδοτεί την πρακτική άσκηση των σπουδαστών, η δε χρηματοδότηση του συστήματος κατά 80% γίνεται από τον προϋπολογισμό του ΟΑΕΔ, ο οποίος προέρχεται από τις εισφορές εργοδοτών-εργαζομένων, και κατά 20% από ευρωπαϊκά κονδύλια ΕΣΠΑ, χωρίς να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός.

Η μαθητεία του ΟΑΕΔ, ως η ενεργητικότερη επένδυση στην εκπαίδευση, η οποία οδηγεί άμεσα στην απασχόληση, αποτέλεσε το αποκούμπι και την ελπίδα για τις φτωχές οικογένειες, οι οποίες δεν έχουν καμία άλλη δυνατότητα να οδηγήσουν τα παιδιά τους στην απόκτηση σημαντικών γνώσεων και προσόντων και μέσω αυτών στην αγορά εργασίας.

Γι’ αυτό η εκπαίδευση και η μαθητεία του ΟΑΕΔ είναι ριζωμένες στη συνείδηση της ελληνικής οικογένειας, ειδικά σήμερα που η οικονομική κρίση μαστίζει τα λαϊκά στρώματα.

Ο ν. 4186/2013 δεν στοχεύει στην αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, αλλά εξυπηρετεί συγκεκριμένη πολιτική της Ε.Ε., που είναι η προώθηση της πρακτικής άσκησης και της προσφοράς φτηνής εργασίας από το σύνολο των σπουδαστών, ως «εργαλείο» καταπολέμησης της ανεργίας των νέων.

Στο πλαίσιο αυτό και με την υλοποίηση του ν. 4186/2013 επιχειρείται η μετάλλαξη της μαθητείας σε πρακτική άσκηση, ουσιαστικά θεσμοθετείται η παροχή δωρεάν ή φτηνής εργασίας από τους απόφοιτους νέους, απορρυθμίζοντας τις εργασιακές σχέσεις και υποκαθιστώντας θέσεις εργασίας με θέσεις μη αμειβόμενης πρακτικής άσκησης.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους και τις προεκλογικές θέσεις της σημερινής κυβέρνησης για 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και μείωση της σχολικής διαρροής.

Πρέπει να κατανοηθεί από τους εμπλεκόμενους στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη μαθητεία ότι η βιωματική εμπειρία του ΟΑΕΔ στην υλοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος μαθητείας είναι πολύτιμη και αναντικατάστατη, ειδικά στη σημερινή οικονομική συγκυρία, αν τη συνδυάσει κανείς με τη δυνατότητα χρηματοδότησης του συστήματος από πόρους του ΟΑΕΔ και όχι του τακτικού προϋπολογισμού, αλλά και με την αποδοχή του συγκεκριμένου συστήματος από ευρύτατα στρώματα φτωχών οικογενειών, για τα οποία η εκπαίδευση-μαθητεία του ΟΑΕΔ αποτελεί ελπίδα και διέξοδο από τα αδιέξοδα που βιώνουν.

Είναι η μόνη εκπαιδευτική διαδρομή που θα μειώσει το 40% της μαύρης και αδήλωτης εργασίας των σπουδαστών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, διότι θα τους οδηγήσει θεσμοθετημένα με αμοιβή (η οποία τους είναι απαραίτητη) και με πλήρη ασφάλιση στη συμπλήρωση της εργαστηριακής τους εκπαίδευσης σε πραγματικές συνθήκες εργασίας.

*προέδρου της ΟΕΛ ΟΑΕΔ