Οι καπετάνισσες της κρίσης

Toυ ΝΑΣΟΥ ΧΑΤΖΗΤΣΑΚΟΥ 

Αυξήθηκαν οι γυναίκες που μπαρκάρουν τα χρόνια της κρίσης – Τι λέει μια 23χρονη καπετάνισσα

Η κρίση που άρχισε να εκδηλώνεται από τα τέλη του 2008 και συνεχίζεται, άλλαξε άρδην τα δεδομένα μιας -ψευδεπίγραφης, όπως αποδείχθηκε- ασφαλούς επαγγελματικής εξέλιξης για τους νέους. Η γιγάντωση της κρίσης δεν άργησε 3 χρόνια μετά να επαναφέρει «ασπρόμαυρες» εικόνες από ένα παρελθόν το οποίο σχεδόν όλοι θεωρούσαν ότι είχε περάσει στο χρονοντούλαπο. Ομως, η οικονομική κρίση και η υπαγωγή της χώρας στα μνημόνια έφεραν τα πάνω κάτω.

Μπροστά στη διαρκώς αυξανόμενη ανεργία και το διευρυνόμενο κλίμα ανασφάλειας, τα τελευταία χρόνια πολλοί νέοι επέλεξαν το δρόμο της ξενιτιάς. Περισσότεροι από 300.000 επιστήμονες μετανάστευσαν και στην Ελλάδα για πρώτη φορά ακούστηκε –και σύντομα επικράτησε- ο όρος «brain drain». Κάποιοι άλλοι μπάρκαραν. Για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία, την θάλασσα και τα πολύμηνα ταξίδια δεν επέλεξαν μόνο άντρες για να ξεφύγουν από το «ναυάγιο» της χώρας στα άπατα νερά των μνημονίων. Την επιλογή να μπαρκάρουν και να επιβιώσουν μέσα σε ένα μέχρι πρότινος άκρως ανδροκρατούμενο επάγγελμα έκαναν και γυναίκες! Και, μάλιστα, όπως αποδεικνύουν, με μεγάλη επιτυχία.

Ένα από τα «παιδιά της κρίσης», τους νέους που δεν πρόλαβαν πριν ενηλικιωθούν να έχουν παραστάσεις και βιώματα επαγγελματικά από μια Ελλάδα που πέρασε στο παρελθόν όταν η ύφεση ξέσπασε, η 23χρονηΜαριάνθη Κάσδαγλη, είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Πέρασε στη σχολή και μπάρκαρε για πρώτη φορά στα 18 της, με το πέρασμα της χώρας σε μια εποχή κοινωνικά και οικονομικά επώδυνη, το 2008. 

«Επέλεξα αυτό το επάγγελμα αφενός επειδή μου άρεσε η θάλασσα, αφετέρου επειδή από τη σχολή κιόλας προσέφερε πρακτική επαφή με τη δουλειά και αμοιβή» αναφέρει επισημαίνοντας ότι από το πρώτο κιόλας ταξίδι της βρέθηκε να στην Κίνα και στην μακρινή Αυστραλία.«Επτά μήνες κράτησε το πρώτο ταξίδι», θυμάται. Εκτοτε, η Μ. Κάσδαγλημπάρκαρε αρκετές φορές.

Τόσες που στα 23 της είναι καπετάνισσα Γ΄ και, ήδη, έχει αποκτήσει εργασιακή εμπειρία, ωριμότητα και αυτοέλεγχο που θα ζήλευαν πολλοί και πολλές μεγαλύτερες ηλικιακά. Το τελευταίο ταξίδι της ήταν ξανά στην Κίνα και στην Αυστραλία, με περάσματα από το Νότια Κορέα και την Ινδονησία. Τώρα ετοιμάζεται για τον επόμενο απόπλου.«Οι δυσκολίες μέσα στο πλοίο είναι πολλές; Ιδιαίτερα για μια γυναίκα;» την ρωτάμε. «Οχι, τα ίδια προβλήματα», απαντά, «που αντιμετωπίζουν οι άνδρες αντιμετωπίζουν και οι γυναίκες. Η ζωή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού έχει καλές στιγμές αλλά και μεγάλες δυσκολίες, ίσες για όλους. Δεν πας σπίτι σου όταν τελειώνεις τη δουλειά σου. Είσαι εκεί. Και μετρά ο επαγγελματισμός, η αυτοκυριαρχία, ο αυτοέλεγχος».

«Δεν είναι μια δουλειά ακόμη πιο δύσκολη για τις γυναίκες; Σε ένα περιβάλλον ανδροκρατούμενο;», επιμένουμε. «Όχι», επαναλαμβάνει: «στο πλοίο θα μουτζουρωθώ και αυτό θα πρέπει να κάνει και ο συνάδελφος μου για να φτάσουμε στον προορισμό μας. Μετρά η επαγγελματική ευσυνειδησία. Και ειδικά στα καράβια να ξέρετε, μετρά πολύ στον κόσμο μας να είναι ο συνάδελφος, ο ανώτερος, να είναι δίκαιος. Και υπάρχουν κανόνες, αυστηροί. Όποιος περνά κόκκινες γραμμές θα υποστεί τις κυρώσεις. Μέχρι και να χάσει τη δουλειά του. Έχω καταλήξει… Κερδίζουμε με την αξία μας και τον χαρακτήρα μας τον σεβασμό».

Δεν είναι η μόνη

Η 23χρονη καπετάνισσα δεν είναι η μόνη στον χώρο… Τις τελευταίες δεκαετίες αρκετές γυναίκες επέλεξαν να μπαρκάρουν και να κριθούν εξαιρετικές στο ρόλο τους. Όμως, πριν την κρίση αποτελούσαν ισχνή μειοψηφία.

Από το 2008, με τη «γενιά της κρίσης», τη γενιά της 23χρονης πλέον, ο αριθμός τους αυξήθηκε. Στη σχολή, η Μαριάνθη θυμάται ότι «άνδρες και γυναίκες ήταν μισοί μισοί». Πολλές περισσότερες κοπέλες άρχισαν να επιλέγουν τον απόπλου για να έχουν μια πιο σταθερή επαγγελματική πορεία και μαζί με αυτές, ξεκίνησε -ως μια από τις συνέπειες των κοινωνικών δομικών αλλαγών που προκάλεσε η μεγαλύτερη οικονομική ύφεση των τελευταίων 50 ετών- η σταδιακή «άλωση» ενός μέχρι πρότινος ανδροκρατούμενου χώρου.

Εϊναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και σήμερα ορισμένες εταιρίες δεν έχουν τις γυναίκες μέσα στις «πρώτες επιλογές» τους. Φημολογείται ότι κάποιες δεν προσλαμβάνουν ποτέ εκπροσώπους του πάλαι ποτέ «αδύναμο φύλο».

Ομως, ακόμη και αυτές θεωρείται δεδομένο ότι σύντομα θα σταματήσουν να «αντιστέκονται». Ελέω των αλλαγών που προκαλεί η ύφεση οι γυναίκες θα συνεχίσουν να «κουρσεύουν» τα πλοία στα οποία μέχρι πρότινος θεωρούνταν «personnes non grata».