Όταν η Ελλάδα ανακάλυψε το «bullying»

Λένε πως τα παιδιά είναι αγνά γι αυτό, κανονικά, δεν έχουν κακία μέσα τους. Αυτό σημαίνει ότι έχουν καλοσύνη; Όχι απαραίτητα. Το «καλό» και το «κακό» είναι φιλοσοφικές έννοιες και προϊόν διανόησης. Το τι θεωρείται «καλό» ή «κακό» αφορά κάθε κοινωνία στην οποία κάποια στιγμή θα ενταχθεί το παιδί. Το «καλό» και το «κακό» πηγάζει ευθέως από το αξιακό της σύστημα. Όμως τα παιδιά, δεν αντιλαμβάνονται πάντα τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο. Συνεπώς, πράγματι τα παιδιά είναι αγνά, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την καλοσύνη.

Θυμάστε την ιστορία του μικρού Άλεξ; Άλλη μία ιστορία ενός χαμένου παιδιού. Το εάν το παιδί ζει ή πέθανε, κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Αυτό που όλοι γνωρίζουμε όμως είναι πως, οι τελευταίες, γνωστές σε όλους μας στιγμές της ζωής του δεν ήταν όμορφες. Το παιδί είχε πέσει θύμα «bullying» (όπως είναι σε όλους γνωστό), από τους φίλους του. Μετά, εξαφανίστηκε. Θα μπορούσαν οι φίλοι του, ανήλικα παιδιά 10 και 11 ετών, να τον έχουν σκοτώσει κατά τη διάρκεια σκληρών πειραγμάτων; Χωράει ο νους μας το γεγονός ότι, ένα μικρό παιδί μπορεί να σκοτώσει ένα άλλο μικρό παιδί;

Ήρθε η ώρα που η Ελλάδα ανακάλυψε το «bullying». Αυτόν τον όρο προσωπικά, τον πρωτοείδα να αναφέρεται στο τι συμβαίνει καθημερινά στα σχολεία και στα κολέγια της Αμερικής, όπου το φαινόμενο είναι πολύ συχνό. Αργότερα είδα ότι συμβαίνει και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Εμείς το λέμε «καζούρα», «καψώνι» ή πιο ευγενικά… «σκληρό πείραγμα». Τελικά, μάλλον συμβαίνει στις περισσότερες κοινωνίες, αφορά κυρίως (αν και όχι πάντα) τις σχέσεις αγοριών και συμβαίνει με μεγαλύτερη συχνότητα στις μικρότερες ηλικίες. Παρατηρείται δε, σε κλειστούς κοινωνικά χώρους, είτε αυτοί πρόκειται για την μικρή κοινωνία ενός σχολείου, μίας σχολής, είτε στο στρατό, είτε σε χωριά.

Το θύμα συγκεντρώνει πάντα τα ίδια «χαρακτηριστικά»: Στα μάτια των υπολοίπων είναι «διαφορετικό», εσωστρεφές και συχνά ντροπαλό. Αργά ή γρήγορα οι υπόλοιποι γίνονται θύτες ενός διαρκούς ψυχολογικού πολέμου, εκβιασμών, λεκτικής και σωματικής βίας. Οι θύτες λοιπόν εκφράζουν επιθετικά την μη αποδοχή του θύματός τους. Επιθετικά σημαίνει ότι επιβάλλουν στο θύμα, με κάθε τρόπο και μέσο, την εξουσία τους, με σκοπό την προσαρμογή του σε αυτό που κάθε μικρή κοινωνία θεωρεί ως «φυσιολογικό».

Συνεπώς το «bullying», προϋποθέτει τα εξής κοινωνικά στοιχεία: Κλειστές κοινωνίες και αποδοχή των σχέσεων εξουσίας μεταξύ των μελών τους. Ταυτόχρονα όμως σε ατομικό επίπεδο, έχουμε την εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς απέναντι σε οτιδήποτε διαφορετικό. Μία τέτοια συμπεριφορά, πρέπει να είναι αποδεκτή, έστω και σιωπηλά, από το σύνολο κάθε κοινωνίας εντός της οποίας συμβαίνουν τέτοια φαινόμενα.

Σε άλλες περιπτώσεις, αυτές οι συμπεριφορές δεν είναι απλώς αποδεκτές, αλλά επιβραβεύονται. Ο θύτης ανέρχεται στο αξιακό σύστημα κάθε τέτοιας κοινωνίας. Μέσω της επιβολής του, σε κάποιον φαινομενικά «αδύναμο» και «διαφορετικό». Στο πρόσωπό του συμπυκνώνεται η εμπέδωση των αξιών, που έχει κάθε μικρή ή μεγάλη κοινωνία χτίσει. Είναι αυτός που επιβεβαιώνει τις αξίες μιας κοινωνίας και γι αυτό επιβραβεύεται από αυτήν.

Αλήθεια βρίσκετε καμία διαφορά με τον φασισμό ως πολιτική έννοια; Διότι ο γράφων, δεν μπορεί να βρει. Αντιθέτως, ισχυρισμός του παρόντος κειμένου είναι ότι το «bullying» είναι η πλέον καθαρή και ατόφια έκφραση του φασισμού στις κοινωνικές σχέσεις κι επιπροσθέτως είναι η βασική μέθοδος επιβολής της κάθε πατριαρχικής κοινωνίας απέναντι σε κάποιο «διαφορετικό» και «αποκλίνων» μέλος της, όταν οι υπόλοιπες απλώς αποτυγχάνουν.

Επιστρέφοντας λοιπόν στην αρχή, πράγματι τα παιδιά είναι αγνά. Γεννιούνται «tabula rasa» και καμία έννοια καλού ή κακού δεν υπάρχει στην ψυχή τους. Σε αυτό το λευκό χαρτί έρχεται η οικογένεια να γράψει το καλό, το κακό, το πρέπον, το σωστό και το λάθος. Ύστερα οι δάσκαλοι και το σύστημα εκπαίδευσης, η αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά και σταδιακά όλη η υπόλοιπη κοινωνία μέσω των μηχανισμών της. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, η κοινωνία αναπαράγει τον εαυτό της: Στα σπίτια, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στον στρατό, στις εργασιακές σχέσεις.

Η Ελλάδα ανακάλυψε το «bullying» αλλά τίποτε επί της ουσίας τίποτε δεν θα αλλάξει. Γιατί ανακαλύπτοντας το bullying, θεώρησε ότι η καζούρα, το καψώνι ο τραμπουκισμός, είναι κάτι το διαφορετικό. Το bullying βόλεψε πολύ σαν όρος γιατί είναι ξενόφερτος και ως τέτοιος απενοχοποίησε και επιβεβαίωσε την φύση της. Τα δάκρυα για τον χαμό του Βαγγέλη Γιακουμάκη, είναι τα κροκοδείλια δάκρυα του δολοφόνου στην κηδεία του θύματος: Και όταν ο θύτης κλαίει στην κηδεία του θύματος, απενοχοποιείται στα μάτια των υπολοίπων.

Και μετά σκέφτεται ότι, θα πρέπει τα παιδιά μας να σταματήσουν αυτό το bullying, αλλά σίγουρα αυτό που δεν λέει είναι ότι, θα πρέπει να σταματήσουν να τραμπουκίζουν τα άλλα παιδάκια, ή να τους κάνουν καψόνια. Δεν θα πει ποτέ, ότι θα πρέπει να σταματήσει να εξουσιάζει τους εργαζόμενους στους χώρους εργασίας, τους πολίτες απλώς γιατί είναι βουλευτής στο κοινοβούλιο ή βλαχοδήμαρχος σε κάποιο χωριό, την σύντροφό του απλώς γιατί είναι νταής κι εκείνη αδύναμη και ανασφαλής.

Όπως όμως κι αν το ονομάσει κανείς αυτό το πράγμα, η ουσία δεν αλλάζει. Είναι ο φασισμός στην πιο αγνή του μορφή. Ο φασισμός και η επιβολή μιας ολόκληρης κοινωνίας στα μέλη της μέσω των πολλαπλών σχέσεων εξουσίας και ιεραρχίας που υπάρχουν. Το bullying είναι απλώς η ακραία και πιο επιθετική έκφραση αυτών των σχέσεων. Ακόμη κι αν αύριο πάψει ο τραμπουκισμός και καζούρα να θεωρείται μαγκιά, από τη στιγμή που οι σχέσεις εξουσίας θεωρούνται ακόμη αυτονόητες, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι για να εκφραστούν, όπως ήδη συμβαίνει.

Άλλοι αυτοκτονούν, άλλοι όμως πεθαίνουν αργά μέσα σε μια τεράστια φυλακή έχοντας αποδεχθεί τους «κανόνες» και την δικιά τους «αδυναμία»…

ΠΗΓΗ