Εντάσεις στην οικογένεια, ανεργία, αδυναμία για διακοπές έφερε η οικονομική κρίση

Τις επιπτώσεις της οικονομικής  κρίσης στους εφήβους καταγράφει μεταξύ των άλλων  η «Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών- HBSC/WHO» που έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο του ΕΠΙΨΥ.

 Συγκεκριμένα σε ερώτημα σχετικά με τις επιπτώσεις που η πρόσφατη οικονομική κρίση επέφερε  στους ίδιους και στην οικογένειά τους οι έφηβοι απάντησαν σε ποσοστό 27,9% ότι σταμάτησαν να πηγαίνουν διακοπές ή ταξίδια.  Η δεύτερη σε συχνότητα απάντηση ήταν ότι η κρίση δημιούργησε εντάσεις και καυγάδες μέσα στην οικογένεια.

Η οικονομική κρίση άφησε άνεργο τουλάχιστον έναν γονιό ενώ άλλη μια συνέπειά της, όπως καταγράφεται από τις απαντήσεις των εφήβων, είναι ότι τα παιδιά σταμάτησαν να πηγαίνουν φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα μαθήματα.

Ποσοστό της τάξης των 5,4 ποσοστιαίων μονάδων συγκέντρωσε η απάντηση ότι τους λείπουν χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα, ενώ κάποιοι έφηβοι αναγκάστηκαν να αλλάξουν τόπο κατοικίας ή να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε δημόσιο σχολείο.

Απαντήσεις εφήβων σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο σύνολο
Σταμάτησαν να πηγαίνουν διακοπές	27.9%
Δημιούργησε εντάσεις και καυγάδες μέσα στην οικογένεια	27.3%
Τουλάχιστον ένας γονιός έμεινε άνεργος	21.3%
Σταμάτησαν τα φροντιστήρια/ιδιαίτερα μαθήματα	10,5%
Χρειάστηκε να μετακομίσουν σε άλλη περιοχή ή μαζί με συγγενείς	8.2%
Τους λείπουν χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα	5.4%
Χρειάστηκε να αλλάξουν σχολείο (από ιδιωτικό σε δημόσιο)	3.1%

Όπως αναφέρουν οι συντάκτες της έρευνας οι μεγαλύτεροι σε ηλικία έφηβοι βιώνουν ή αντιλαμβάνονται σε υψηλότερο ποσοστό τις πιθανές συνέπειες της οικονομικής κρίσης συγκριτικά με τους μικρότερους. Επιπλέον, περισσότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια αντιλαμβάνονται τις εντάσεις μέσα στην οικογένεια και την αδυναμία της οικογένειας να κάνει διακοπές και ταξίδια.

Πραγματικά αν δούμε τις απαντήσεις που έδωσαν οι έφηβοι ηλικίας 15 ετών στο πιο πάνω ερώτημα  για τις επιπτώσεις της κρίσης θα διαπιστώσουμε ότι η συχνότητα των απαντήσεων είναι αρκετά αυξημένη συγκριτικά με το  ποσοστό του συνόλου.

Απαντήσεις εφήβων σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο σύνολο 15 ετών
Δημιούργησε εντάσεις και καυγάδες μέσα στην οικογένεια	41.0%
Σταμάτησαν να πηγαίνουν διακοπές	39.3%
Τουλάχιστον ένας γονιός έμεινε άνεργος	25.1%
Σταμάτησαν τα φροντιστήρια/ιδιαίτερα μαθήματα	15.6%
Χρειάστηκε να μετακομίσουν σε άλλη περιοχή ή μαζί με συγγενείς	8.7%
Τους λείπουν χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα	7.5%
Χρειάστηκε να αλλάξουν σχολείο (από ιδιωτικό σε δημόσιο)	2.6%

 Το 14.5% των εφήβων αξιολόγησε ως όχι πολύ  ή καθόλου καλή την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Το ποσοστό είναι  ιδιαίτερα αυξημένο συγκριτικά με το 2010 που ανέρχονταν στο 8,4%.  Παράλληλα μειώθηκε κατά 16,5 ποσοστιαίες μονάδες το ποσοστό των εφήβων που αξιολογούν την οικονομική κατάσταση της οικογένειας ως καλή ή πολύ καλή.

Όχι πολύ ή καθόλου καλή η οικονομική κατάσταση της οικογένειας
2010	2014
8,4%	14,5%

Συγκεκριμένα το 2010 το 64.7% των εφήβων αξιολόγησε την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του ως καλή ή πολύ καλή και το 2014 το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώθηκε στο 48.2%

Καλή  ή πολύ  καλή η οικονομική κατάσταση της οικογένειας
2010	2014
64.7%	48.2%

Όσον αφορά την εργασιακή κατάσταση των γονέων στην πλειονότητά τους οι έφηβοι ανέφεραν το 2014 οι γονείς τους εργάζονται, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ο πατέρας (87,6%) απ΄ότι η μητέρα (65,6%). Το 56,8% των εφήβων απάντησαν ότι εργάζονται και οι δυο γονείς ενώ το 14,6% είχε τουλάχιστον έναν γονιό άνεργο (δεν εργάζεται και είναι προς αναζήτηση εργασίας).

Όπως αναφέρεται στην έρευνα διαχρονικά, αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των εφήβων που αναφέρουν ότι οι γονείς τους είναι άνεργοι. Το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν το 2014 ότι ο πατέρας ή και η μητέρα δεν εργάζονταν και έψαχνε για δουλειά ήταν διπλάσιο (14,6%) συγκριτικά με το 2010 (6,8%) και πενταπλάσιο συγκριτικά με το 2002 (3,2%).

Στην έρευνα καταγράφονται και οι απόψεις των εφήβων για τις σχέσεις τους με την οικογένειά τους οι οποίες παρά την οικονομική κρίση είναι από  πολύ καλές  έως άριστες σε ποσοστό  81,7%. Εύκολη είναι και η επικοινωνία των εφήβων με τους γονείς τους για θέματα που τους απασχολούν (89,1%) με το ποσοστό να μειώνεται από τον μικρότερη ηλικιακή ομάδα στη μεγαλύτερη. Οι μαθητές απάντησαν ότι θεωρούν την επικοινωνία με τη μητέρα τους εύκολη σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό απ’ ότι με τον πατέρα τους.

Όσον αφορά την υποστήριξη από την οικογένεια από την έρευνα προκύπτει  ότι τα κορίτσια νιώθουν σε χαμηλότερο ποσοστό από τα αγόρια ότι έχουν υποστήριξη από τους γονείς τους (82.1% και 88.2% αντίστοιχα). Ως προς το γονεϊκό έλεγχο η έρευνα καταγράφει ότι  για δυο στους πέντε εφήβους ο πατέρας δεν γνωρίζει ποιοι είναι οι φίλοι τους (43.2%) ή τι κάνουν στον ελεύθερό τους χρόνο (39.4%) ή που ξοδεύουν τα χρήματά τους (39.7%).

Στην έρευνα συμμετείχαν 4.141 μαθητές ηλικίας 11, 13 και 15 ετών. Η έρευνα υλοποιήθηκε χάρη στη μερική οικονομική ενίσχυση από τη UNICEF και στην εθελοντική συμβολή μελών και φοιτητών ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.

Αναλυτικά η έρευνα

Βασίλειος Καλόγηρος