Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ (Στηβ Τζομπς)

 

Ο Steve Jobs (Στηβ Τζομπς) ήταν ένας γνήσιος''τρελός'' αμερικανός που γεννήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1955. Το 1976 ίδρυσε την Apple, την μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρονικών υπολογιστών στον κόσμο, μαζί με τον Στήβεν Βόζνιακ. Το 1986 εκδιώχθηκε από την Apple, ίδρυσε την NeXT και αγόρασε την Pixar. To 1997 το τότε το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας επανέφερε τον Στηβ Τζομπς, που το 1986  είχε διώξει, για να προσπαθήσει να την σώσει από την χρεοκοπία. Η τιμή της μετοχής της στοNASDAQ ήταν στα 5 δολάρια και σήμερα αποτιμάται περίπου στα 600 δολάρια

 

Στις 24 Αυγούστου του 2011 ο Στήβ Τζομπς  παραιτήθηκε από την Apple λόγω προβλημάτων υγείας και πέθανε στις 5 Οκτωβρίου 2011 από καρκίνο στο πάγκρεας . Στις 12 Ιουνίου του 2005, ο Τζομπς 50 τότε χρονών, εκφώνησε την παρακάτω συγκλονιστική ομιλία κατά την τελετή αποφοίτησης του Πανεπιστήμιου Στάνφορντ των ΗΠΑ: Παραθέτω πιο κάτω το κείμενο της μετάφρασης τηςομιλίας που χρησιμοποιήθηκε για τον υποτιτλισμό «Η Νοημοσύνη της καρδιάς». 

 

 

Η ΟΜΙΛΙΑ

 

«Είναι τιμή μου να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας στην τελετή αποφοίτησής σας από ένα απ' τα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου. Η αλήθεια να λέγεται, ποτέ δεν αποφοίτησα από Πανεπιστήμιο και αυτή εδώ είναι η πλησιέστερη προσέγγισή μου σε τελετή αποφοίτησης. Σήμερα, θέλω να σας πω 3 ιστορίες από τη ζωή μου. Μόνο αυτό. Τίποτα σπουδαίο. Απλώς ΤΡΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ.

 

Η πρώτη ιστορία έχει να κάνει με το πώς ΝΑ ΕΝΩΝΕΙΣ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ.

 

Παράτησα τις σπουδές μου στο ΠανεπιστήμιοReed μετά τους πρώτους 6 μήνες, αλλά παρέμεινα εκεί ως «ακροατής» για άλλους 18 μήνες, μέχρι να τα παρατήσω οριστικά. Οπότε, γιατί τα παράτησα;

 

Η ιστορία ξεκινάει προτού γεννηθώ! Η βιολογική μου μητέρα ήταν νεαρή, ανύπαντρη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, και αποφάσισε να με δώσει για υιοθεσία. Ένοιωθε βαθειά μέσα της ότι θα έπρεπε να υιοθετηθώ από απόφοιτους Πανεπιστημίου! Έτσι όλα είχαν κανονιστεί ώστε μόλις γεννηθώ να με υιοθετήσουν ένας δικηγόρος και η γυναίκα του. Μόνο που, μόλις βγήκα από τη κοιλιά της μητέρας μου, αυτοί οι δύο την τελευταία στιγμή αποφάσισαν ότι ήθελαν κορίτσι. Έτσι, οι γονείς μου, που ήταν σε λίστα αναμονής, δέχτηκαν ένα τηλεφώνημα τα μεσάνυχτα κι άκουσαν κάποιον να τους ρωτάει: «Έχουμε, αναπάντεχα, ένα νεογέννητο αγοράκι, το θέλετε;». Και απάντησαν: «Φυσικά»! Η βιολογική μου μητέρα ανακάλυψε αργότερα ότι η μητέρα μου δεν είχε τελειώσει Πανεπιστήμιο, κι ότι ο πατέρας μου δεν είχε τελειώσει ούτε καν Γυμνάσιο. Αρνήθηκε να υπογράψει τα τελικά έγγραφα για την υιοθεσία μου. Υποχώρησε, λίγους μήνες αργότερα, μόνο όταν οι γονείς μου υποσχέθηκαν ότι κάποια μέρα θα με έστελναν σε Πανεπιστήμιο.

Αυτό ήταν το ξεκίνημα της ζωής μου. Και 17 χρόνια αργότερα πράγματι πήγα σε Πανεπιστήμιο. Αλλά αφελώς, επέλεξα ένα Πανεπιστήμιο που ήταν σχεδόν ακριβό σαν το Stanford, κι έτσι όλες οι οικονομίες των γονιών μου που ήσαν απλοί εργάτες ξοδεύονταν για τα δίδακτρά μου. Μετά από 6 μήνες, είδα ότι δεν άξιζε τον κόπο. Δεν είχα ιδέα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου και δεν μπορούσα να καταλάβω πώς το Πανεπιστήμιο θα με βοηθούσε να βρω μια απάντηση. Κι εγώ ήμουν εκεί, ξοδεύοντας όλα τα χρήματα που οι γονείς μου είχαν εξοικονομήσει σε όλη τους τη ζωή. Έτσι, αποφάσισα να εγκαταλείψω τις σπουδές μου, πιστεύοντας ότι όλα θα πάνε καλά. Ήταν πολύ τρομακτικό αυτό που έκανα τότε, αλλά κοιτάζοντας τώρα πίσω, ήταν μία από τις καλύτερες αποφάσεις που πήρα ποτέ. Τη στιγμή που εγκατέλειψα το κανονικό πρόγραμμα σπουδών, σταμάτησα να παρακολουθώ τα υποχρεωτικά μαθήματα που δεν με ενδιέφεραν, κι άρχισα να παρακολουθώ εκείνα που μου φαίνονταν ενδιαφέροντα.

Δεν ήταν όλα ωραία και ρομαντικά. Δεν είχα δικό μου δωμάτιο στην Εστία, οπότε κοιμόμουν στο πάτωμα, σε δωμάτια φίλων. Επέστρεφα γυάλινα μπουκάλια Coca-Cola για 5 σεντς το ένα και αγόραζα κάτι για να φάω. Περπατούσα 7 μίλια μέχρι την άλλη άκρη της πόλης κάθε Κυριακή βράδυ για να πάρω δωρεάν ένα πιάτο καλό φαγητό την εβδομάδα που μοίραζαν σε κάποιο ναό των «Χάρε Κρίσνα». Το απολάμβανα όλο αυτό! Και όσα πράγματα ανακάλυψα τυχαία, ακολουθώντας την περιέργεια και τη διαίσθησή μου, αργότερα αποδείχτηκαν ανεκτίμητα. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα:  Το Πανεπιστήμιο Reed, εκείνο τον καιρό, διέθετε την πιο καλή σχολή καλλιγραφίας σε όλη τη χώρα. Σε όλη τη Πανεπιστημιούπολη, κάθε αφίσα, κάθε ετικέτα σε κάθε συρτάρι, ήταν γραμμένη με το χέρι, πανέμορφα καλλιγραφημένη. Επειδή τα είχα παρατήσει και δεν ήμουν αναγκασμένος να παρακολουθώ τα υποχρεωτικά μαθήματα, αποφάσισα να πάρω το μάθημα της καλλιγραφίας για να μάθω να γράφω καλλιγραφικά. Έμαθα, για τις γραμματοσειρές serif και san serif, έμαθα να τροποποιώ το διάστημα μεταξύ των γραμμάτων σε διάφορους συνδυασμούς, έμαθα τι είναι αυτό που κάνει την σπουδαία τυπογραφία, να είναι πραγματικά σπουδαία. Ήταν όμορφη, πρακτικά, καλλιτεχνικά ευφυής με έναν τρόπο που η επιστήμη δεν μπορεί να συλλάβει, και την βρήκα συναρπαστική!

Τίποτα απ' όλα αυτά δεν υπήρχε καμιά ελπίδα να έχει κάποια πρακτική εφαρμογή στη ζωή μου.

 

Όμως, 10 χρόνια αργότερα, όταν σχεδιάζαμε τον πρώτο υπολογιστή Macintosh, τα ξαναθυμήθηκα όλα αυτά. Και τα ενσωματώσαμε όλα στον Mac. Ήταν ο πρώτος υπολογιστής με όμορφη τυπογραφία. Εάν δεν είχα παρακολουθήσει εκείνα τα απλά μαθήματα καλλιγραφίας στο Πανεπιστήμιο, ο Mac δεν θα είχε ποτέ, ούτε τις πολλαπλές γραμματοσειρές, ούτε τις γραμματοσειρές με αναλογικά διαστήματα. Και, δεδομένου ότι τα Windows απλώς αντέγραψαν τον Mac, είναι πολύ πιθανό, ότι σήμερα που σας μιλάω, κανένας προσωπικός υπολογιστής δεν θα τις είχε. Εάν δεν τα είχα παρατήσει ποτέ, δεν θα είχα βρεθεί ποτέ σε εκείνο το μάθημα καλλιγραφίας, και οι προσωπικοί υπολογιστές πιθανόν να μην είχαν την υπέροχη τυπογραφία που έχουν. Φυσικά, ήταν αδύνατον ΝΑ ΕΝΩΣΩ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ εκ των προτέρων όλα αυτά, τότε, όταν σπούδαζα στο Πανεπιστήμιο. Αλλά ήταν πάρα πολύ σαφές κοιτώντας εκ των υστέρων 10 χρόνια αργότερα.

 

Επαναλαμβάνω, δεν μπορείτε ΝΑ ΕΝΩΣΕΤΕ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ εκ των προτέρων.Μπορείτε ΝΑ ΤΑ ΕΝΩΣΕΤΕ μόνο εκ των υστέρων. Έτσι, πρέπει να έχετε εμπιστοσύνη, ότι ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΘΑ ΕΝΩΘΟΥΝ με κάποιον τρόπο στο μέλλον σας. Πρέπει να έχετε ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΕ ΚΑΤΙ, στα κότσια σας, στο πεπρωμένο, στη ζωή, στο κάρμα, σ' οτιδήποτε. Γιατί, το να πιστεύετε ότι ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΘΑ ΕΝΩΘΟΥΝ κάπου στη πορεία, θα σας δώσει το κουράγιο ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ, ακόμα κι όταν θα σας οδηγεί εκτός πεπατημένης, και αυτό ΘΑ ΚΑΝΕΙ όλη ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ!

 

Η δεύτερη ιστορία μου είναι για ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ και ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ.

 

Ήμουν τυχερός. Βρήκα πολύ νωρίς αυτό που μου άρεσε να κάνω στη ζωή. Ο Woz κι εγώ ξεκινήσαμε την Apple στο γκαράζ των γονιών μου, όταν ήμουν 20 χρονών. Δουλέψαμε σκληρά, και σε 10 χρόνια η Apple είχε εξελιχθεί από κάτι που αφορούσε μόνο εμάς τους δύο σ' ένα γκαράζ, σε μία εταιρεία αξίας 2.000.000.000 δολαρίων με πάνω από 4.000 εργαζόμενους. Είχαμε μόλις κυκλοφορήσει την καλύτερή μας δημιουργία -τον Macintosh- ένα χρόνο νωρίτερα, κι εγώ είχα μόλις κλείσει τα 30. Και μετά απολύθηκα!!! Πως γίνεται να απολυθείς από μία εταιρεία που εσύ έχεις ιδρύσει; Λοιπόν, καθώς η Apple μεγάλωνε, προσλάβαμε κάποιον που πίστευα ότι ήταν ταλαντούχος, να διευθύνει την εταιρεία μαζί μου, και για τον πρώτο περίπου χρόνο τα πράγματα πήγαιναν καλά. Στη συνέχεια όμως τα οράματα μας για το μέλλον άρχισαν να αποκλίνουν, και τελικά αποτύχαμε. Όταν συνέβη αυτό το Διοικητικό μας Συμβούλιο τάχθηκε μαζί του. Έτσι, στα 30 ήμουν εκτός! Με πολύ επίσημο τρόπο, εκτός. Ό,τι ήταν στο επίκεντρο ολόκληρης της ενήλικης ζωής μου είχε χαθεί. Κι αυτό ήταν καταστροφικό!

 

Πραγματικά, δεν ήξερα τί να κάνω για μερικούς μήνες. Ένιωθα ότι είχα απογοητεύσει τη προηγούμενη γενιά επιχειρηματιών, ότι μου έπεσε η σκυτάλη τη στιγμή που μου την έδιναν. Συναντήθηκα με τον David Packard και τον Bob Noyce, και προσπάθησα να ζητήσω συγνώμη που τα θαλάσσωσα τόσο άσχημα. Έγινα δημόσια ρεζίλι και σκέφτηκα ακόμη και να φύγω μακριά από τη Silicon Valley. Αλλά σιγά-σιγά κάτι άρχισε να φωτίζει μέσα μου - Αγαπούσα ακόμα αυτό που έκαμνα. Η ανατροπή των δεδομένων στην Apple, δεν είχαν αλλάξει ούτε ένα bit. Με είχαν απορρίψει, αλλά ήμουν ακόμα ερωτευμένος! Κι έτσι, αποφάσισα να ξεκινήσω από την αρχή.

Δεν το έβλεπα τότε, αλλά μετά αποδείχτηκε ότι η απόλυσή μου από την Apple ήταν το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να μου είχε ποτέ συμβεί! Το βάρος της επιτυχίας, αντικαταστάθηκε από την ελαφράδα του να είσαι και πάλι πρωτάρης, λιγότερο σίγουρος για το καθετί! Η απόλυση με απελευθέρωσε για να μπω σε μία από τις πιο δημιουργικές περιόδους της ζωής μου.

 

Κατά τη διάρκεια της επόμενης πενταετίας, ίδρυσα μια εταιρεία με το όνομα NeXT, μια άλλη εταιρεία με το όνομα Pixar, και ερωτεύτηκα με μια εκπληκτική γυναίκα που έμελλε να γίνει η σύζυγός μου. Η Pixar προχώρησε στη δημιουργία της πρώτης παγκοσμίως μεγάλου μήκους ταινίας κινουμένων σχεδίων σε υπολογιστή, το toy Story, και είναι σήμερα το πιο επιτυχημένο Animation Studio στον κόσμο! Σε μια συγκλονιστική ανατροπή των γεγονότων, η Apple αγόρασε τη NeXT, εγώ επέστρεψα στην Apple, και η τεχνολογία που αναπτύξαμε στη NeXT έγινε η καρδιά της τρέχουσας αναγέννησης της Apple. Και μαζί με την Laurene έχουμε μια υπέροχη οικογένεια.

Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί αν δεν είχα απολυθεί από την Apple. Ήταν ένα απαίσιο στη γεύση φάρμακο, αλλά νομίζω ότι ο ασθενής το είχε ανάγκη! Μερικές φορές, η ζωή σε χτυπά στο κεφάλι με ένα τούβλο! ΜΗΝ ΧΑΝΕΤΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ! Είμαι πεπεισμένος πως το μόνο πράγμα που με κράτησε όρθιο, ήταν ότι αγαπούσα αυτό που έκαμνα. Πρέπει να βρείτε τί είναι αυτό που αγαπάτε. Κι αυτό ισχύει τόσο για την εργασία σας όσο και για τους συντρόφους σας. Η εργασία σας θα καλύψει ένα μεγάλο μέρος της ζωής σας, και ο μόνος τρόπος για να είστε πραγματικά ικανοποιημένοι, είναι να κάνετε κάτι που θα πιστεύετε ότι είναι σπουδαίο. Και ο μόνος τρόπος για να κάνετε κάτι σπουδαίο είναι να αγαπάτε αυτό που κάμνετε! Αν δεν το έχετε βρει ακόμα, συνεχίστε να ψάχνετε. Μην επαναπαύεστε. Όπως με όλα τα θέματα της καρδιάς, θα είστε σίγουροι ότι είναι αυτό, όταν το βρείτε. Και όπως κάθε σπουδαία σχέση, θα γίνεται όλο και καλύτερο, καθώς θα περνούν τα χρόνια. Οπότε, συνεχίστε να ψάχνετε. Μην επαναπαύεστε.

 

Η τρίτη ιστορία μου, έχει να κάνει ΜΕ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ.

 

Όταν ήμουν 17 ετών, διάβασα ένα ρητό που έλεγε: «Εάν ζεις την κάθε ημέρα σαν να είναι η τελευταία σου, κάποια μέρα σχεδόν σίγουρα θα δικαιωθείς»! Μου έκανε εντύπωση, και από τότε, εδώ και 33 χρόνια, κοιτάζω στον καθρέφτη κάθε πρωί και ρωτάω τον εαυτό μου: «Αν η σημερινή μέρα ήταν η τελευταία της ζωής μου, θα ήθελα να κάνω αυτό που έχω σκοπό να κάνω σήμερα;» Και κάθε φορά που η απάντηση είναι «Όχι» για πάρα πολλές μέρες στη σειρά, ξέρω ότι κάτι πρέπει να αλλάξει.

Η υπενθύμιση ότι θα είμαι νεκρός σύντομα, είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που έχω συναντήσει για να με βοηθάει να κάμνω τις μεγάλες επιλογές στη ζωή. Επειδή σχεδόν τα πάντα, όλες οι έξωθεν προσδοκίες, όλοι οι εγωισμοί, όλες οι φοβίες της αμηχανίας ή της αποτυχίας, όλα καταρρέουν μπροστά στο θάνατο, αφήνοντας μόνο ό,τι είναι πραγματικά σημαντικό. Το να θυμάσαι ότι πρόκειται να πεθάνεις, είναι ο καλύτερος τρόπος που ξέρω για να αποφύγεις την παγίδα της σκέψης ότι τάχα έχεις κάτι να χάσεις. Είσαι ήδη γυμνός! Δεν υπάρχει κανένας λόγος, να μην ακολουθήσεις την καρδιά σου!

Περίπου πριν από ένα χρόνο μου διέγνωσαν καρκίνο. Έκανα μαγνητική τομογραφία στις 7.30 το πρωί, κι έδειξε ξεκάθαρα ανάπτυξη όγκων στο πάγκρεας μου. Εγώ δεν ήξερα καν τι είναι το πάγκρεας. Οι γιατροί μου είπαν πως ήταν σχεδόν σίγουρα ένας τύπος καρκίνου που είναι ανίατος, και ότι δεν ήταν αναμενόμενο να ζήσω πάνω από 3 έως 6 μήνες. Ο γιατρός μου με συμβούλευσε να πάω σπίτι και «να τακτοποιήσω τις προσωπικές μου υποθέσεις», μία φράση που χρησιμοποιούν οι γιατροί αντί να σου πουν «προετοιμάσου να πεθάνεις». Σημαίνει να προσπαθήσεις, σε ελάχιστους μήνες να πεις στα παιδιά σου αυτά για τα οποία νόμιζες ότι είχες τα επόμενα 10 χρόνια, για να τους τα πεις. Σημαίνει να βεβαιωθείς ότι, πεθαίνοντας δεν αφήνεις πίσω σου εκκρεμότητες που θα ταλαιπωρήσουν την οικογένειά σου. Σημαίνει να πεις τα αντίο σου.

Έζησα με εκείνη την διάγνωση όλη τη μέρα. Αργότερα εκείνο το βράδυ έκανα μια βιοψία. Μου κάρφωσαν ένα ενδοσκόπιο, (από το στόμα) στο λαιμό μου, μέσα από το στομάχι και από εκεί στο έντερο και πέρασαν μια βελόνα στο πάγκρεας από όπου πήραν μερικά καρκινικά κύτταρα. Ήμουν ναρκωμένος, αλλά η γυναίκα μου, που ήταν εκεί μου είπε ότι όταν είδαν στο μικροσκόπιο τα κύτταρα, οι γιατροί άρχισαν να κλαίνε, διότι αποδείχτηκε ότι είχα μια πολύ σπάνια μορφή καρκίνου του παγκρέατος που θεραπεύεται χειρουργικά. Έκανα την εγχείρηση και ευτυχώς είμαι καλά τώρα.

Αυτό ήταν το κοντινότερο σημείο που έχω βρεθεί αντιμέτωπος με το θάνατο. Και ελπίζω να παραμείνει για μερικές δεκαετίες ακόμα. Έχοντας ζήσει αυτήν την εμπειρία, νομίζω μπορώ, με μεγαλύτερη σιγουριά απ' ότι όταν ο θάνατος ήταν για μένα απλώς μια αφηρημένη έννοια, να σας πω ότι:

Κανείς δεν θέλει να πεθάνει. Ακόμα και οι άνθρωποι που θέλουν να πάνε στον Παράδεισο, δεν θέλουν να πεθάνουν για να φτάσουν εκεί! Κι όμως, ο θάνατος είναι ο προορισμός που όλοι μοιραζόμαστε. Ποτέ, κανείς δεν του έχει ξεφύγει! Κι αυτό είναι όπως θα έπρεπε, γιατί ο θάνατος είναι, ίσως, η καλύτερη εφεύρεση της Ζωής! Ο Θάνατος είναι παράγοντας αλλαγής της ζωής. «Καθαρίζει» το παλιό κι ανοίγει το δρόμο για το καινούργιο. Τώρα το καινούργιο είστε εσείς. Αλλά κάποια μέρα, όχι πολύ μακριά από τώρα, σιγά-σιγά θα γίνεται το παλιό, και θα σας «καθαρίσει»! Συγγνώμη που γίνομαι τόσο δραματικός, αλλά αυτή είναι η αλήθεια.

Ο χρόνος σας είναι περιορισμένος γι' αυτό μην τον σπαταλάτε ζώντας τη ζωή κάποιου άλλου! Μην παγιδεύεστε στο δόγμα, που σημαίνει να ζείτε από τα συμπεράσματα ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΑΛΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ. Μην αφήνετε το θόρυβο των απόψεων των άλλων να πνίγει τη δική σας εσωτερική φωνή. Και, το πιο σημαντικό, να έχετε πάντα το θάρρος ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ και τη διαίσθησή σας. Αυτές, με κάποιο τρόπο, ήδη γνωρίζουν τί πραγματικά θέλετε να γίνετε. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.

Όταν ήμουν νέος, υπήρχε ένα εκπληκτικό έντυπο με τίτλο «The Whole Earth Catalog» - «Ο Κατάλογος Όλης της Γης» το οποίο ήταν μία από τις βίβλους της γενιάς μου. Δημιουργήθηκε από έναν συνάδελφο που ονομάζεται Stewart Brand, όχι πολύ μακριά από εδώ, στο Menlo Park, και το έφερε στη ζωή με το ποιητικό του άγγιγμα. Αυτό συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του 1960, πριν από τους προσωπικούς υπολογιστές και τις ηλεκτρονικές εκδόσεις, οπότε όλα φτιάχνονταν με γραφομηχανές, ψαλίδια και φωτογραφικές μηχανές Polaroid. Ήταν, περίπου, σαν νάχαμε το Google σε έντυπη μορφή, 35 χρόνια πριν έρθει το Google. Ήταν ιδεαλιστικό, και ξεχείλιζε από έξυπνα εργαλεία και σημαντικές ιδέες.

Ο Stewart και η ομάδα του έβγαλαν πολλά τεύχη του «The Whole Earth Catalog», και στη συνέχεια, όταν είχε κάνει τον κύκλο του, έβγαλαν και ένα τελευταίο τεύχος. Ήταν τα μέσα της δεκαετίας του 1970, και εγώ ήμουν στην ηλικία σας. Στο οπισθόφυλλο αυτού του τελευταίου τεύχους, υπήρχε η φωτογραφία ενός επαρχιακού δρόμου νωρίς τα ξημερώματα, ενός δρόμου που μπορεί να βρεθείτε κι εσείς κάποια στιγμή, αν είστε αρκετά τολμηροί να κάνετε ωτοστόπ. Και από κάτω της υπήρχαν τα λόγια: «Μείνε πεινασμένος. Μείνε τρελός». Ήταν το αποχαιρετιστήριο μήνυμα κατά το κλείσιμό τους: ΜΕΙΝΕ ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΟΣ! ΜΕΙΝΕ ΤΡΕΛΟΣ! Αυτό ευχόμουν πάντοτε στον εαυτό μου. Και τώρα, καθώς αποφοιτάτε και ξεκινάτε μια καινούργια ζωή, αυτό εύχομαι και σε σας:

ΜΕΙΝΕΤΕ ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΟΙ!

ΜΕΙΝΕΤΕ ΤΡΕΛΟΙ!

Σας ευχαριστώ όλους πάρα πολύ!»