Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων

Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων αποτελεί θεμελιώδη αρχή του εργατικού δικαίου και βασικό παράγοντα διαμόρφωσης των όρων εργασίας. Δεσμεύει την εργοδοτική συμπεριφορά στο σύνολό της και στοχεύει στη δίκαιη μεταχείριση όλων των εργαζομένων. Απαγορεύει στον εργοδότη τη δυσμενέστερη μεταχείριση του εργαζομένου σε σύγκριση με άλλους εργαζόμενους που βρίσκονται σε όμοια κατάσταση, όταν αυτή είναι αυθαίρετη. Είναι δε αυθαίρετη η δυσμενέστερη μεταχείριση, όταν δε συντρέχει κανένας λόγος που τη δικαιολογεί.

Σύμφωνα με την αρχή της ίσης μεταχείρισης, όταν οι βιοτικές συνθήκες περισσότερων προσώπων είναι ουσιωδώς όμοιες, η νομική ρύθμισή τους πρέπει να είναι ίδια ως προς όλα αυτά τα πρόσωπα, ενώ όταν οι βιοτικές συνθήκες των προσώπων είναι ουσιωδώς ανόμοιες, η νομική ρύθμιση τους πρέπει να διαφοροποιείται. Και τούτο γιατί η προνομιακή μεταχείριση μερικών εκ των ομοίων περιπτώσεων ή η όμοια μεταχείριση των ανόμοιων συνιστούν νομική ανισότητα η οποία προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ενώ η αναλογική νομική μεταχείριση αποτελεί προϋπόθεση και συνέπεια της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Η εφαρμογή αυτής της αρχής δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ενός επιλήψιμου κινήτρου στο πρόσωπο του εργοδότη, που ενδεχομένως τον οδήγησε σε αυθαίρετες διαφοροποιήσεις. Δεν ενδιαφέρουν επομένως οι προθέσεις του εργοδότη αλλά οι  συνέπειες των αποφάσεων που λαμβάνει.

Η νομική θεμελίωση της ίσης μεταχείρισης στις εργασιακές σχέσεις βρίσκεται στη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 του Συντάγματος στα πλαίσια της οποίας, η επιταγή της ισότητας έχει ως αποδέκτη όχι μόνο τα κρατικά όργανα αλλά και τον ιδιώτη εργοδότη, τον οποίο και δεσμεύει άμεσα.

Ωστόσο, την αρχή της ίσης μεταχείρισης, ως βασική αρχή του εργατικού δικαίου, πρέπει να τη διακρίνουμε τόσο από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη γενικά αρχή της ισότητας (αρθ. 4 παρ. 1 Συντ.), όσο και από τις ειδικές εκδηλώσεις της γενικής αυτής αρχής, όπως  είναι η αρχή της ισότητας των φύλων  (αρθ.4 παρ.2 Συντ.) και η αρχή της ίσης αμοιβής για ίσης αξίας εργασία (αρθ.22 παρ.1 εδ. 2 Συντ.).