Κινητικότητα: Τι αλλάζει σε αποσπάσεις και μετατάξεις το 2020

Aλλαγές στο ενιαίο σύστημα μετατάξεων και αποσπάσεων στον δημόσιο τομέα έχει ήδη φέρει ή δρομολογεί το υπουργείο Εσωτερικών. Οι πρώτες αλλαγές στο σύστημα κινητικότητας έχουν ήδη ψηφισθεί από την Βουλή και αποτελούν νόμο του κράτους και επομένως, θα εφαρμοστούν από τον α’ κύκλο κινητικότητας του 2019 που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη.

Δύο σημαντικές αλλαγές ενσωματώθηκαν στο κατεπείγον πολυνομοσχέδιο που τυπώθηκε προ ημερών σε ΦΕΚ. Αρχικά, η αύξηση του πλαφόν καλυμμένων θέσεων που πρέπει να έχει ένας φορέας προκειμένου να αφεθεί ελεύθερος ένας υπάλληλός του να μετακινηθεί σε άλλη υπηρεσία: στον φορέα προέλευσης πρέπει να είναι τουλάχιστον κατά 65% (από 50% που ισχύει σήμερα) καλυμμένες οι θέσεις του κλάδου στον οποίο ανήκει ο υπάλληλος. Με αυτόν τον τρόπο από τη μία προφυλάσσονται οι φορείς από περαιτέρω υποστελέχωση σε ενδεχόμενο «κύμα φυγής» υπαλλήλων, από την άλλη περιορίζεται ο αριθμός των υπαλλήλων που θα έχουν δικαίωμα μετακίνησης. Η δεύτερη αλλαγή αφορά τους χιλιάδες επιτυχόντες του διαγωνισμού 3Κ/2018 του ΑΣΕΠ στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων (κυρίως στην καθαριότητα) στους οποίους δίνεται άμεση δυνατότητα για αμοιβαίες μετατάξεις, καθώς εξαιρούνται από την υποχρέωση συμπλήρωσης διετίας από τον διορισμό τους.

Ποιες αλλαγές προωθούνται

Αναμένονται πρόσθετες αλλαγές με νέες ρυθμίσεις του υπουργείο Εσωτερικών. Βασική αλλαγή είναι ο περιορισμός των κύκλων κινητικότητας από τρεις σε δύο, ή μάλλον… σε ενάμιση! Στον δεύτερο κύκλο θα εντάσσονται αυτομάτως μόνον όσοι φορείς δεν στελέχωσαν θέσεις μέσω μετατάξεων του πρώτου κύκλου, είτε λόγω μη υποβολής αιτήσεων είτε λόγω ακαταλληλότητας των υποψηφίων για την προκηρυσσόμενη θέση. Πρακτικά, περιορίζεται η δυνατότητα των φορέων να ανανεώνουν το προσωπικό τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Προβλήματα, όμως, αναμένεται να προκαλέσει η θέσπιση ασφυκτικών προθεσμιών για την ολοκλήρωση εκκρεμών διαδικασιών. Σύμφωνα με προωθούμενη διάταξη, οι αποφάσεις για εκκρεμείς μετακινήσεις των δύο προηγούμενων κύκλων κινητικότητας πρέπει να εκδοθούν εντός δύο μηνών από την έκδοση του νόμου σε ΦΕΚ (με εξαίρεση όσες αποφάσεις θα έχουν σταλεί για δημοσίευση στο Εθνικό Τυπογραφείο ή έχει διατυπωθεί με σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου οργάνου αξιολόγησης της αίτησης). Με δεδομένο ότι στην ελληνική διοικητική πραγματικότητα (παρά τις διαδοχικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης στην κατεύθυνση απλοποίησης των διαδικασιών) οι συγκεκριμένες διαδικασίες παραμένουν χρονοβόρες, ελλοχεύει κίνδυνος να στερηθούν υποψήφιοι υπάλληλοι τη δυνατότητα μετακίνησής τους, χωρίς να φέρουν οι ίδιοι καμία ευθύνη. Εμπειρα στελέχη του Δημοσίου εκφράζουν φόβους ότι σε μια αδιέξοδη κατάσταση, υπάλληλοι με πρόσβαση στους πολιτικούς προϊσταμένους τους θα πιέσουν για την έγκαιρη υλοποίηση των μετακινήσεών τους.

Δυνητική καθίσταται η συνέντευξη υποψηφίου προς μετακίνηση σε μια θέση. Με το ισχύον πλαίσιο είναι υποχρεωτική στις περιπτώσεις μετατάξεων σε θέσεις Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Περαιτέρω προτεινόμενες αλλαγές στην κινητικότητα έχουν στόχο τη «διαμόρφωση ευέλικτων διαδικασιών χωρίς εκπτώσεις σε θέματα διαφάνειας και αξιοκρατίας με γνώμονα, κατά πρώτον, τις υπηρεσιακές ανάγκες αλλά και τη βούληση του υπαλλήλου», όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση.

Η προϋπόθεση της διετίας

Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις αναφορικά με την συμπλήρωση διετίας μπορεί να γίνει μια μετάταξη ή απόσπαση με το νέο πλαίσιο που διέπει το ενιαίο σύστημα κινητικότητας στο Δημόσιο. Υπενθυμίζεται ότι, όπως ανέδειξε με ρεπορτάζ της η aftodioikisi.gr, ένας διοριζόμενος αδυνατούσε να μετακινηθεί εάν πρώτα δεν συμπλήρωνε δύο έτη από την πρόσληψή του, καθώς οι προβλέψεις του ενιαίου συστήματος μετατάξεων, που θεσπίστηκαν με το νόμο 4440/2016, επικρατούσαν κάθε άλλης διάταξης. Η συγκεκριμένη προϋπόθεση αναδιατυπώθηκε με νέο άρθρο στο πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στην Βουλή και το οποίο ξεκαθαρίζει το τοπίο.

Έτσι λοιπόν η συμπλήρωση διετίας αποτελεί βασική προϋπόθεση από διορισμό, και προηγούμενη μετάταξη ή απόσπαση, ωστόσο προστίθενται εξαιρέσεις. Αναλυτικότερα, το προτεινόμενη άρθρο προβλέπει:

• Ως προϋπόθεση για μια μετακίνηση την συμπλήρωση διετίας από διορισμό ή, εφόσον ο διορισμός έγινε με μοριοδότηση λόγω εντοπιότητας, την συμπλήρωση του προβλεπόμενου χρόνου παραμονής, καθώς και από προηγούμενη μετάταξη για τη διενέργεια νέας μετάταξης ή απόσπασης και από προηγούμενη απόσπαση για τη διενέργεια νέας απόσπασης ή μετάταξης. Η συμπλήρωση διετίας απαιτείται και από τον χρόνο έναρξης προηγούμενης μετάταξης ή απόσπασης.
• Εξαίρεση από την συμπλήρωση διετίας από προηγούμενη μετάταξη ή απόσπαση προβλέπεται για όσους αποσπώνται ή μετατάσσονται σε υπηρεσία απομακρυσμένης – παραμεθόριας περιοχής και ορεινού – νησιωτικού Ο.Τ.Α. α ́ βαθμού, καθώς και για όσους μετατάσσονται αμοιβαία και όσοι αποσπώνται για συνυπηρέτηση ή αποσπώνται ή μετατάσσονται για λόγους υγείας. Ακόμη, αν η υποχρέωση παραμονής αφορά νομό, νησί ή παραμεθόριο περιοχή είναι δυνατή η συμμετοχή του υπαλλήλου σε διαδικασίες επιλογής για μετάταξη ή απόσπαση σε υπηρεσίες εντός των ορίων της περιοχής όπου υφίσταται η δέσμευση, εφόσον ο υπάλληλος έχει συμπληρώσει το ήμισυ του υποχρεωτικού χρόνου παραμονής. Ειδικά στην περίπτωση της συνυπηρέτησης συζύγων, επιτρέπεται η μετάταξη ή η απόσπαση σε υπηρεσία άλλης περιοχή, εφόσον ο υπάλληλος έχει συμπληρώσει το ήμισυ του υποχρεωτικού χρόνου παραμονής

Ο κρίσιμος ρόλος της κινητικότητας

Κομβικό ρόλο θα έχει η επικείμενη διαδικασία κινητικότητας στον προγραμματισμό του υπουργείου Εσωτερικών για προσλήψεις στο δημόσιο το 2020. Το υπουργείο περιμένει την ολοκλήρωση της διαδικασίας συλλογής των αιτημάτων από το σύνολο των φορέων του δημοσίου, προκειμένου να προτεραιοποιηθούν οι ανάγκες εντός των τιθέμενων δημοσιονομικών δεσμεύσεων. Άλλωστε, κρίσιμο ρόλο στον προγραμματισμό των προσλήψεων θα παίξει η κινητικότητα. Ο α’ κύκλος του ενιαίου συστήματος μετατάξεων – αποσπάσεων έχει ανοίξει και θα γίνει μια πρώτη σοβαρή προσπάθεια εξορθολογισμού της κατανομής του προσωπικού με εσωτερικές μετακινήσεις ανά το δημόσιο. Όσα κενά δεν καλυφθούν με την κινητικότητα, θα καλυφθούν με προσλήψεις, με το υπουργείο να έχει περιγράψει το δόγμα με το οποίο θα κινηθεί για την στελέχωση του δημοσίου ως εξής: «πρώτα κινητικότητα, μετά προσλήψεις».

Σχετική πρόβλεψη υπάρχει και στο νομοσχέδιο με τις ρυθμίσεις του υπουργείου Εσωτερικών. Συγκεκριμένα, όπως τονίζεται στην αιτιολογική έκθεση για το άρθρο 3 του νομοσχεδίου, «με το συγκεκριμένο άρθρο, εισάγεται για πρώτη φορά στην ελληνική δημόσια διοίκηση, ένα σύστημα ολιστικής προσέγγισης του όρου «στελέχωση» αναφορικά με τις δημόσιες υπηρεσίες καθώς η κινητικότητα συνδέεται ευθέως με τις διαδικασίες πρόσληψης ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η συνάφεια των σχετικών αιτημάτων των φορέων. Πιο συγκεκριμένα, επιδιώκεται η σύντμηση των διαδικασιών κινητικότητας μέσω της υιοθέτησης δύο αντί για τρεις κύκλων κινητικότητας κατ’ έτος: ο πρώτος κύκλος κινητικότητας και η επιτυχής ή μη έκβαση αυτού για κάθε Υπηρεσία, μετεξελίσσεται σε προστάδιο εφαρμογής του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων του άρθρου 51 του ν.4622/2019, όπως ισχύει, στο πλαίσιο διασύνδεσης των δύο διοικητικών σχημάτων ως εργαλείων κάλυψης των λειτουργικών αναγκών κάθε Υπηρεσίας προς εκπλήρωση της Αποστολής της. Οι υπηρεσίες που για συγκεκριμένους λόγους δεν κατέστη δυνατόν να προσελκύσουν νέους υπαλλήλους, αποκτούν δικαίωμα συμμετοχής σε έναν δεύτερο κύκλο κινητικότητας (περιορισμένου αναφορικά με τους φορείς υποδοχής) προς κάλυψη των υπηρεσιακών αναγκών τους. Τελικό στόχο της παρέμβασης αποτελεί η εξοικείωση των φορέων με χρονικά αυστηρά προσδιορισμένες διαδικασίες προγραμματισμού με γνώμονα την υλοποίηση του στρατηγικού τους σχεδίου».