Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Πώς καθιερώθηκε και γιατί

Σήμερα, 8 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας. Δεν πρόκειται για άλλη μία γιορτή. Δεν είναι αφορμή για να δεχτούμε ή να δώσουμε λουλούδια. Ούτε είναι άλλη μία μέρα σαν του Αγίου Βαλεντίνου. Η 8η Μαρτίου είναι μία υπενθύμιση ενός πολυετούς, δυναμικού αγώνα ενάντια στην ανισότητα των δύο φύλων. Υπάρχει για να μας θυμίζει τις αδιάκοπες μάχες ενός αγώνα που δεν συναντά γεωγραφικά σύνορα, που εντοπίζουμε σε χώρους εργασίας, σε κοινοβούλια, στους δρόμους, σε κοινωνία και σε οικογένειες.

Σαν σήμερα, το 1857 στην Νέα Υόρκη, οι εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία συμμετείχαν στην πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη απεργία γυναικών ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το 1910 η «Διεθνής Διάσκεψη Γυναικών», πρότεινε να καθιερωθεί η 8 Μαρτίου, ως η μέρα τιμής των γυναικείων αγώνων. Όταν οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ρωσία το 1917, η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε εκεί ως εθνική αργία. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1975, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη.

Η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ουσιαστικά προς τιμήν δύο γυναικείων απεργιακών κινητοποιήσεων που έλαβαν χώρα στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα.

Η πρώτη, πραγματοποιήθηκε το 1857 στην Νέα Υόρκη, όταν οι εργάτριες στον τομέα της υφαντουργίας και του ιματισμού κινητοποιήθηκαν μαζικά για να διαμαρτυρηθούν για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους χαμηλούς μισθούς τους. Ζητούσαν το ωράριο εργασίας να περιοριστεί από τις 16 στις 10 ώρες , κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, συνθήκες υγιεινής στις αίθουσες εργασίας και μεροκάματα ίσα με αυτά των κλωστοϋφαντουργών. Η αστυνομία διέλυσε βίαια και γρήγορατα λευκοντυμένα πλήθη των γυναικών, όμως η αρχή είχε ήδη γίνει.

Δύο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις, συγκρότησαν τα πρώτα εργατικά σωματεία γυναικών στην ιστορία των ΗΠΑ και συνέχισαν τους μαχητικούς αγώνες τους. Η φυλετική ανισότητα συνεχιζόταν, οι συνθήκες στα εργοστάσια παρέμεναν άθλιες, τα ωράρια δεν άλλαζαν και οι μισθοί δεν σημείωσαν την παραμικρή αύξηση.

Τα κινήματα "σιγοέβραζαν" για λίγα χρόνια μέχρι τον Φεβρουάριο του 1909, που έγινε η 2η μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση, πάλι στην Νέα Υόρκη, με το σύνθημα "Ψωμί και Τριαντάφυλλα" να κυριαρχεί. Η διαδήλωση είχε διάρκεια 13 εβδομάδες και συμμετοχή πάνω από 20.000 εργάτριες, όμως για άλλη μία φορά η καταστολή ήταν μεγάλη και η αστυνομική βία κατά των διαδηλωτριών χωρίς προηγούμενο. Παρ'όλα αυτά το πείσμα των εργατριών δεν τους επέτρεψε να διακόψουν τον αγώνα, παρά μόνο όταν έγιναν συμβιβασμοί στις περισσότερες επιχειρήσεις.

Τον επόμενο χρόνο, το 1910, στη 2η Συνδιάσκεψη των Εργαζομένων Γυναικών στο Σοσιαλιστικό Συνέδριο της Κοπεγχάγης, μία σημαντική γερμανίδα ακτιβίστρια και πολιτικός, η Κλάρα Τσέτκιν, εμπνευσμένη από τους αγώνες των γυναικών στις ΗΠΑ, πρότεινε να καθιερωθεί η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών. Από τότε η μέρα τιμάται παγκοσμίως κάθε χρόνο με κινητοποιήσεις για την εξάλειψη της ανισότητας των δύο φύλων, ενώ επίσημα καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 1975.