Ριζικός επανασχεδιασμός των προγραμμάτων απασχόλησης

της Καθ. Μαρίας Καραμεσίνη (*)

Μετά από μία αναπόφευκτη καθυστέρηση αρκετών μηνών, λόγω προσαρμογής στο πολύ απαιτητικό διαχειριστικό πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ, ο ΟΑΕΔ έχει ξεκινήσει από τον Αύγουστο και θα συνεχίσει τους επόμενους μήνες την προκήρυξη και υλοποίηση νέων προγραμμάτων απασχόλησης, επιπλέον των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας που υλοποιεί από την αρχή του έτους για λογαριασμό του Υπ. Εργασίας.

Από την αρχή του χρόνου, όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ τόσο αυτά που έχουν ήδη «βγει στον αέρα» (μακροχρόνια άνεργοι άνω των 50 ετών, προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας για άνεργους νέους 18-24 και 25-29 ετών) όσο και αυτά που θα βγουν άμεσα, με πρώτο αυτό για πρόσληψη ανέργων ηλικίας 30-49 ετών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και ΚοινΣΕΠ, σχεδιάζονται με νέα λογική και προσέγγιση. Ο νέος σχεδιασμός συνιστά μεγάλη τομή στην παράδοση των ενεργητικών προγραμμάτων απασχόλησης του ΟΑΕΔ. Δεν υπακούει μόνο σε βασικούς κανόνες σχεδιασμού της σχετικής βιβλιογραφίας, όπως επαρκή κίνητρα συμμετοχής των επιχειρήσεων, μη κατασπατάληση πόρων, βελτίωση της αποτελεσματικότητας ως προς την εργασιακή ένταξη των ανέργων κλπ. Με τα νέα προγράμματα φιλοδοξούμε να καλύψουμε καλύτερα τις ανάγκες των ανέργων και των επιχειρήσεων και να εγκαινιάσουμε ένα νέο ρόλο του Οργανισμού στη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης εργασίας.

Οι μεγάλες τομές στο σχεδιασμό

Μέχρι το 2014, στα ενεργητικά προγράμματα απασχόλησης του ΟΑΕΔ ο εργοδότης είχε δικαίωμα επιλογής, χωρίς περιορισμό, του ανέργου που θα απασχολούσε, ενώ δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα είχαν όλοι οι άνεργοι αδιακρίτως, ακόμα και με μία ημέρα εγγραφής στο μητρώο ανέργων του Οργανισμού. Αυτό οδηγούσε πρακτικά στην επιλογή από τους ίδιους τους εργοδότες των ωφελούμενων των προγραμμάτων, που μπορούσαν να εγγραφούν στο μητρώο ανέργων την ίδια μέρα με την αίτηση της επιχείρησης για υπαγωγή στο πρόγραμμα, στην πλήρη κατάργηση του ρόλου του μητρώου ανέργων και των εργασιακών συμβούλων του ΟΑΕΔ, στην έλλειψη κινήτρου των ανέργων να καταθέτουν ή και να επικαιροποιούν τα βιογραφικά τους στοιχεία και στην απουσία προσδοκίας εκ μέρους τους ότι θα βρουν δουλειά μέσω του ΟΑΕΔ.

Κατά τον σχεδιασμό των προγραμμάτων απασχόλησης και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας του 2016 εισάγαμε μεγάλες τομές.

(α) Για πρώτη φορά στην ιστορία του ΟΑΕΔ, η επιλογή των συμμετεχόντων στα προγράμματα γίνεται πλέον από το μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ με ορισμό προϋποθέσεων διάρκειας εγγραφής (3μηνη ή 12μηνη), ώστε να καθίσταται εφικτή η στόχευση των προγραμμάτων ανάλογα με τη διάρκεια ανεργίας.

(β) Για πρώτη φορά στην ιστορία του ΟΑΕΔ, η επιλογή γίνεται μέσω στοιχείων βιογραφικού των ανέργων ή/και των Ατομικών Σχεδίων Δράσης που έχουν συμφωνήσει με τους εργασιακούς συμβούλους του ΟΑΕΔ.

(γ) Για πρώτη φορά στην ιστορία του ΟΑΕΔ, στα προγράμματα νέων θέσεων εργασίας (μακροχρόνια άνεργοι άνω των 50, άνεργοι 30-49 ετών), δίνεται στους εργοδότες για την επιλογή των προσλαμβανόμενων ανέργων πρόσβαση στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ και στα βιογραφικά στοιχεία των τελευταίων, με την εξαίρεση των προσωπικών τους στοιχείων και άλλων στοιχείων διάκρισης (φύλο, ηλικία, αναπηρία κλπ.).

(δ) Για πρώτη φορά στην ιστορία του ΟΑΕΔ, στα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας για άνεργους νέους εγκαινιάζεται σύστημα επιλογής των συμμετεχόντων από το μητρώο του ΟΑΕΔ με βάση στοιχεία επαγγελματικών επιλογών από τα Ατομικά Σχέδια Δράσης των ανέργων και γίνεται πλήρης σύζευξη αυτών των επιλογών με το αντικείμενο των προσφερόμενων θέσεων πρακτικής άσκησης από τις επιχειρήσεις. Επίσης, βάσει καταχωρισμένων στοιχείων βιογραφικού των ανέργων, εφαρμόζονται κριτήρια προτεραιοποίησης και κατάταξης των υποψηφίων.

Αλλαγή σχέσεων με ανέργους και εργοδότες

Οι παραπάνω τομές στο σχεδιασμό των προγραμμάτων απασχόλησης αποσκοπούν όχι μόνο στη βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητάς τους αλλά και σε μία αλλαγή πρακτικών των ανέργων και των εργοδοτών σε σχέση με τον ΟΑΕΔ.

Εφόσον η επιλογή των συμμετεχόντων στα προγράμματα γίνεται με βάση τη διάρκεια εγγραφής στο μητρώο του Οργανισμού καθώς και στοιχεία του βιογραφικού και του Ατομικού Σχεδίου Δράσης, όλοι οι άνεργοι έχουν πλέον κίνητρο να εγγράφονται και να δηλώνουν τα βιογραφικά τους στοιχεία στον ΟΑΕΔ, να επικαιροποιούν τα τελευταία είτε ηλεκτρονικά είτε με επί τόπου επίσκεψη στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ και να συντάσσουν Ατομικό Σχέδιο Δράσης σε συνάντηση με τον εργασιακό σύμβουλο.

Από την άλλη πλευρά, οι εργοδότες επιλέγουν υποψηφίους για πρόσληψη μέσω βιογραφικών, αξιοποιώντας το μητρώο εγγεγραμμένων ανέργων του Οργανισμού μέσω ηλεκτρονικής πρόσβασης. Μπορεί να έχουν χάσει τη δυνατότητα προεπιλογής του ατόμου που θα προσλάβουν, ωστόσο τα προγράμματα νέων θέσεων εργασίας τους παρέχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν μέχρι δέκα ανέργους πριν κάνουν την επιλογή τους, ενώ τα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας τους επιτρέπουν να αρνηθούν να καταρτίσουν υποδεικνυόμενους άνεργους νέους.

Αξιόπιστο μοντέλο σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας

Τέλος, οι τομές στο σχεδιασμό των προγραμμάτων απασχόλησης συμβάλλουν τα μέγιστα στη δημιουργία ενός αξιόπιστου μοντέλου σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας, που αποτελεί ένα από τα βασικά ζητούμενα του μεγάλου προγράμματος επαναπροσδιορισμού του επιχειρησιακού μοντέλου του ΟΑΕΔ, που αυτός υλοποιεί τα τελευταία χρόνια. Τα τέσσερα προγράμματα στα οποία αναφερθήκαμε και καλύπτουν όλες τις ηλικιακές ομάδες ανέργων είναι «πιλοτικά», εφόσον είναι τα πρώτα που αφενός δοκιμάζουν την ανταπόκριση των επιχειρήσεων και των ανέργων στους νέους όρους και διαδικασίες, αφετέρου παρέχουν εμπειρία στους εργασιακούς συμβούλους του ΟΑΕΔ μέσα από τις υποδείξεις και τους καλούν να αναλύσουν τη συμπεριφορά ανέργων και εργοδοτών. Η αξιολόγησή τους θα επιτρέψει αναπροσαρμογές και βελτιώσεις που θα θέσουν τις βάσεις για ακόμα ποιοτικότερες πολιτικές στο μέλλον.

*Η Μαρία Καραμεσίνη είναι Διοικήτρια ΟΑΕΔ.