Tου Βασιλη Νεδου
Στην αρχή ήταν τα «παραπολιτικά». Οι πολιτικοί δαπανούσαν περισσότερο χρόνο για τη συγγραφή 100 λέξεων που θα έβρισκαν μέσω των «σωστών» διαύλων τον δρόμο τους για τις στήλες οι οποίες -δήθεν- αναδείκνυαν τις «ανθρώπινες» πλευρές τους.
Επαγγελματίες δημοσιογράφοι έκαναν καριέρα γράφοντας τέτοιες στήλες. Εν συνεχεία ήρθε η τηλεόραση. Για να μεταδοθούν οι δηλώσεις οποιουδήποτε βουλευτή ή πολιτευόμενου, αυτές έπρεπε να μην ξεπερνούν τα λίγα δευτερόλεπτα προκειμένου να βρουν τη θέση τους στα δελτία ειδήσεων. Οι βουλευτές επιλέγονταν από τους παραγωγούς και τους αρχισυντάκτες των ποικιλώνυμων τηλεοπτικών εκπομπών, με βασικό κριτήριο τη γρήγορη αντίδραση, την επονομαζόμενη «ατάκα». Στο τέλος έφθασαν τα κοινωνικά δίκτυα. Εκεί όπου το βάθος της σκέψης περιορίζεται στους 140 χαρακτήρες. Οποιος επιθυμεί να πει περισσότερα, μπορεί να τα μοιραστεί με τους φίλους του. Στη νέα δημόσια σφαίρα δεν έχουν θέση.
Κάπως έτσι, από την εποχή της άνθησης της ιδιωτικής τηλεόρασης μέχρι τη σημερινή επικράτηση του κωδικοποιημένου λόγου των ελάχιστων λέξεων, ο πολιτικός λόγος φτώχυνε. Αλλοτε, ρήτορες όπως ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, εκφωνούσαν από κοινοβουλευτικού βήματος, προεκλογικά μπαλκόνια, ακόμη και κοινωνικές εκδηλώσεις, λόγους οι οποίοι ηχούν μέχρι και σήμερα ως ανάμνηση μιας διαφορετικής εποχής. Οταν ο πολιτικός σεβόταν το βασικό εργαλείο επικοινωνίας του με τους πολίτες-ψηφοφόρους: τον λόγο. Απαντες, βέβαια, οι πολιτικοί της εποχής εκείνης επιβεβαίωναν μέσω της διαρκούς εξάσκησης της ρητορικής δεινότητάς τους, την ανωτερότητα της υψηλής παιδείας, της οποίας μετείχαν οι γόνοι των παλαιών αστικών οικογενειών.
Στην εποχή των θρύλων της πολιτικής, η αντιπαράθεση ήταν επίσης σκληρή, ο οίκτος έναντι του αντιπάλου ελάχιστος, αλλά το επίπεδο υψηλό. Η σύγχρονη εποχή ήρθε να τα αλλάξει όλα. Από την αντιπαράθεση της ουσίας και τον περίτεχνο λόγο, οι πολιτικοί μετατράπηκαν -θέλοντας και μη- σε υπηρέτες της ταχύτητας. Οι υψηλού επιπέδου κοινοβουλευτικές αντιπαραθέσεις, μετατράπηκαν, σταδιακά, σε τηλεοπτικούς καυγάδες, όπου όποιος μπορεί να επικοινωνήσει καλύτερα με το κοινό (δηλαδή να χρησιμοποιήσει λόγο επιπέδου καφενείου), εν συνεχεία αναπαράγεται και από το Διαδίκτυο, αποκτά και πολλαπλασιάζει τη φήμη του.
Συνολικά όλη αυτή η διαδικασία οδήγησε και σε σταδιακό και βαθύ μετασχηματισμό του πολιτικού προσωπικού. Από τους γόνους της αστικής τάξης, τους καθηγητές, τους δικηγόρους φθάσαμε στους τηλεοπτικούς πωλητές, οι οποίοι εξελέγησαν βουλευτές, κάποιοι έφτιαξαν κόμματα, άλλοι έγιναν κυβερνητικά στελέχη. Πολιτικοί με αυτό το βιρτουόζικα δουλεμένο επιθετικό επικοινωνιακό προφίλ έμαθαν να χορεύουν στον ρυθμό της ατάκας. Και μαζί τους, μάθαμε κι εμείς οι καταναλωτές ειδήσεων «τι εστί βερίκοκο».
kathimerini.gr
Στην αρχή ήταν τα «παραπολιτικά». Οι πολιτικοί δαπανούσαν περισσότερο χρόνο για τη συγγραφή 100 λέξεων που θα έβρισκαν μέσω των «σωστών» διαύλων τον δρόμο τους για τις στήλες οι οποίες -δήθεν- αναδείκνυαν τις «ανθρώπινες» πλευρές τους.
Επαγγελματίες δημοσιογράφοι έκαναν καριέρα γράφοντας τέτοιες στήλες. Εν συνεχεία ήρθε η τηλεόραση. Για να μεταδοθούν οι δηλώσεις οποιουδήποτε βουλευτή ή πολιτευόμενου, αυτές έπρεπε να μην ξεπερνούν τα λίγα δευτερόλεπτα προκειμένου να βρουν τη θέση τους στα δελτία ειδήσεων. Οι βουλευτές επιλέγονταν από τους παραγωγούς και τους αρχισυντάκτες των ποικιλώνυμων τηλεοπτικών εκπομπών, με βασικό κριτήριο τη γρήγορη αντίδραση, την επονομαζόμενη «ατάκα». Στο τέλος έφθασαν τα κοινωνικά δίκτυα. Εκεί όπου το βάθος της σκέψης περιορίζεται στους 140 χαρακτήρες. Οποιος επιθυμεί να πει περισσότερα, μπορεί να τα μοιραστεί με τους φίλους του. Στη νέα δημόσια σφαίρα δεν έχουν θέση.
Κάπως έτσι, από την εποχή της άνθησης της ιδιωτικής τηλεόρασης μέχρι τη σημερινή επικράτηση του κωδικοποιημένου λόγου των ελάχιστων λέξεων, ο πολιτικός λόγος φτώχυνε. Αλλοτε, ρήτορες όπως ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, εκφωνούσαν από κοινοβουλευτικού βήματος, προεκλογικά μπαλκόνια, ακόμη και κοινωνικές εκδηλώσεις, λόγους οι οποίοι ηχούν μέχρι και σήμερα ως ανάμνηση μιας διαφορετικής εποχής. Οταν ο πολιτικός σεβόταν το βασικό εργαλείο επικοινωνίας του με τους πολίτες-ψηφοφόρους: τον λόγο. Απαντες, βέβαια, οι πολιτικοί της εποχής εκείνης επιβεβαίωναν μέσω της διαρκούς εξάσκησης της ρητορικής δεινότητάς τους, την ανωτερότητα της υψηλής παιδείας, της οποίας μετείχαν οι γόνοι των παλαιών αστικών οικογενειών.
Στην εποχή των θρύλων της πολιτικής, η αντιπαράθεση ήταν επίσης σκληρή, ο οίκτος έναντι του αντιπάλου ελάχιστος, αλλά το επίπεδο υψηλό. Η σύγχρονη εποχή ήρθε να τα αλλάξει όλα. Από την αντιπαράθεση της ουσίας και τον περίτεχνο λόγο, οι πολιτικοί μετατράπηκαν -θέλοντας και μη- σε υπηρέτες της ταχύτητας. Οι υψηλού επιπέδου κοινοβουλευτικές αντιπαραθέσεις, μετατράπηκαν, σταδιακά, σε τηλεοπτικούς καυγάδες, όπου όποιος μπορεί να επικοινωνήσει καλύτερα με το κοινό (δηλαδή να χρησιμοποιήσει λόγο επιπέδου καφενείου), εν συνεχεία αναπαράγεται και από το Διαδίκτυο, αποκτά και πολλαπλασιάζει τη φήμη του.
Συνολικά όλη αυτή η διαδικασία οδήγησε και σε σταδιακό και βαθύ μετασχηματισμό του πολιτικού προσωπικού. Από τους γόνους της αστικής τάξης, τους καθηγητές, τους δικηγόρους φθάσαμε στους τηλεοπτικούς πωλητές, οι οποίοι εξελέγησαν βουλευτές, κάποιοι έφτιαξαν κόμματα, άλλοι έγιναν κυβερνητικά στελέχη. Πολιτικοί με αυτό το βιρτουόζικα δουλεμένο επιθετικό επικοινωνιακό προφίλ έμαθαν να χορεύουν στον ρυθμό της ατάκας. Και μαζί τους, μάθαμε κι εμείς οι καταναλωτές ειδήσεων «τι εστί βερίκοκο».
kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου